Verslaafd aan het drama
In de tweede roman van Matthijs Kleyn gaan twee tegenpolen niet alleen een relatie, maar ook de strijd met elkaar aan: dat maakt Ik zie je tot een literair slagveld vol van drama, seks, en drugs.
Matthijs Kleyn, naast auteur ook een bekende naam in de televisiewereld, verhaalt in Ik zie je over het haast stilstaande leven van de dertiger Fender, die uit nostalgie vasthoudt aan wat zaken die voor de meeste mensen inmiddels tot het verleden behoren. Zo runt Fender bijvoorbeeld tegen beter weten in een videotheek, is hij in gedachten nog altijd bij de breuk met zijn laatste vriendin, en blijft hij in de ban van complottheorieën rondom de dood van Elvis. In zijn pogingen het heden te ontvluchten vergeet Fender niet alleen te genieten, maar ook voor zichzelf te zorgen:
‘Als ik in de spiegel kijk, schrik ik van mezelf. Mijn huid is wit en vettig en mijn haar staat twee kanten op, een dikke krul plakt tegen mijn voorhoofd.’
Plots is daar Lisa, het meisje dat Fender niet alleen redt, maar met haar hedonistische vluchtgedrag ook weer ten onder weet te brengen. De jonge actrice is in haast alles de tegenpool van de ik-verteller: Lisa is levenslustig, enthousiast en onvermoeibaar. Al snel eist Lisa een plekje in Fenders leven op, en neemt ze hem op haar eigen manier mee op sleeptouw: de kroeg in, de schade ziet ze morgen wel. Fender lijkt iets van haar energie over te nemen – plotseling heeft niet alleen zijn voorheen zwartgeblakerde tong, maar ook zijn leven weer kleur.
Nakkies nemen
Doordat Fender obsessief bezig is met het wilde leven van zijn ongrijpbare vriendin krijgt hij door dat haar zoektocht naar vrijheid iets dwangmatigs heeft: Lisa maakt er geen geheim van af en toe een paar ‘nakkies te nemen’ – cocaïne te snuiven. Fender zoekt meer achter het voor Lisa recreatieve drugsgebruik, wat hun prille relatie onder druk zet. De spanningen tussen de twee zorgen ervoor dat Ik zie je al snel ontaardt in een verhaal waarin de ruzies tussen Lisa en Fender de overhand nemen.
‘”Lisa, er ligt coke op de vloer van de badkamer. Ik ben er wel een beetje klaar mee inmiddels.”
Met grote ogen kijkt ze me aan en smijt een bord dat ze in haar handen had in de vaatwasser. Ik hoor het kapotvallen op de stalen bodem.
“Wat zeg je?” schreeuwt ze. “Beschuldig je me van snuiven op klaarlichte dag?”‘
Vraag om variatie
Kleyn weet de contrasten tussen beide hoofdpersonages duidelijk naar voren te brengen, de eerdergenoemde spanningen doen zijn karakterschetsen goed. Helaas verliest de roman wel iets aan dynamiek– de ruzies stapelen zich op, maar lijken niet tot een climax te komen: het stel vergeeft en vergeet. Niet alleen de relatieproblemen van Lisa en Fender worden naarmate het verhaal vordert eentonig, maar ook het ‘ruige’ taalgebruik van deze roman en de Amsterdamse uitgaanssetting die Kleyn opvoert raken op gegeven moment ietwat vervelend. Vooral het taalgebruik van Philip, de beste vriend van Fender, is vaak onnodig grof:
‘”Maar zeg eens eerlijk,” zegt Philip (…) “je hebt toch wel je lul in dat wijf d’r mond gestoken toen ze zich op je bed vingerde?”‘
De focus op Lisa’s drugsprobleem maakt het wat moeilijk Ik zie je te zien als meer dan een roman vol herhaling van hetzelfde drama: andere thema’s uit de roman, zoals vertrouwen, familie en onzekerheid verdwijnen hierdoor meer naar de achtergrond. Daarentegen weet Kleyn tegen het einde ineens te verrassen – de vervreemdende plottwist zet eerdere gebeurtenissen in een ander licht, hetgeen de roman nader inziens meer diepgang geeft. Het is jammer dat er in de loop van het verhaal weinig aanleiding is tot deze plottwist: eventuele hints waren een mooie toevoeging geweest aan het nu soms wat onoriginele drama. Misschien houdt Kleyn, net zoals zijn hoofdpersonage, niet zo van veranderingen, want wat meer variatie had deze roman zeker goed gedaan.
