"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

In het diepe

Vrijdag, 16 augustus, 2019

Geschreven door: Fabio Genovesi
Artikel door: Bettina Grissen

Een jongen wordt volwassen. Maar hoe?

[Recensie] Als je negen excentrieke oudooms hebt die hun eigen regels maken, de wetten aan hun laars lappen en jou leren lezen door je te laten helpen bij het maken van de spandoeken voor de communistische partij, als je een lieve oma hebt, een moeder die je het ene verzinsel na het andere vertelt om je maar gelukkig te houden en een vader die zwijgt en alles kan maken en van wie jij denkt dat hij de beroemde zanger Little Tony is, dan is je leven misschien zo slecht nog niet.

Het is in ieder geval het leven van Fabio Mancini, die te midden van deze hectische familie opgroeit in een klein dorpje in Toscane.

School vinden zijn oudooms maar tijdverspilling en regelmatig brengen ze Fabio ernstig in verlegenheid door de boel op school eens op te komen schudden en de kinderen te vertellen wat ze werkelijk nodig hebben in het leven, zoals de kennis om een goed kippenhok te bouwen.
Ondanks hun communisme zijn de oudooms best bereid om mee te helpen de kerststal te bouwen, zeker als dat betekent dat ze de parochie in de stad een loer kunnen draaien. Maar tijdens die kerstnacht gebeurt het ondenkbare en krijgt Fabio’s vader een ongeluk waardoor hij in een coma terecht komt. Het was altijd een stille man, maar hij vormde wel de spil van Fabio’s leven en dat van het gezin.

Fabio houdt hoop dat zijn vader binnenkort wakker wordt, en om zijn vader te helpen leest hij hem de boeken voor die hij elke week bij een boekenstalletje koopt. Maar tot zijn vader wakker wordt, moet Fabio wel zelf opgroeien en de problemen het hoofd bieden waar je als opgroeiend kind voor komt te staan. Zo komt hij erachter dat als je eenmaal in de brugklas zit, er compleet andere regels schijnen te gelden tussen de jongens en de meisjes dan op de lagere school. En als jij daar niks vanaf weet dat je er dan onherroepelijk uitligt.

Ook beseft Fabio dat hij niet altijd even dapper is en zelfs in staat is om een klasgenoot in nood volledig in de steek te laten, hoewel hij zich hier later enorm over schaamt. Gelukkig zijn er ook lichtpuntjes, Fabio krijgt vrienden en er is zelfs een meisje dat geen zin heeft om mee te doen aan die vreemde omgangsregels die schijnen te gelden, maar gewoon normaal doet.

In het diepe van Fabio Genovesi is één van de redenen dat ik zo van Italiaanse literatuur houd. Het is op het eerste oog een boek over een jongen die opgroeit in een gek gezin, maar tegelijkertijd is het zoveel meer. Fabio is een heel fijne jongen met een originele en soms naïeve kijk op het leven en de gebeurtenissen om hem heen en ik vind dat Fabio Genovesi de toon heel goed heeft getroffen. Je merkt dat Fabio ouder wordt en opgroeit, maar hij behoudt zijn karakteristieke manier van doen. De dingen die hij meemaakt, op school of met vrienden, of met zijn familie zijn zeer herkenbaar en vooral, je kunt je volledig inleven in hoe hij reageert op zijn ooms, de coma van zijn vader of de uitsluiting door zijn klasgenoten.

En ondanks dat het soms ontzettend triest is, zijn er ook momenten die hilarisch zijn, soms in al hun schrijnende pijnlijkheid. Die mix is bijzonder goed gedaan en het knappe is vooral dat het grappige niet opgelegd is, niet bedacht, maar het vloeit voort uit de situatie. Ik heb me tranen gelachen om het gedoe op de tennisclub, terwijl ik tegelijkertijd dacht: “oh wat erg”. Italiaanse schrijvers (de goeie!) vallen niet in de val alles recht te willen breien of met een einde te komen waarin alles helemaal honderd procent in orde is. Want zo is het leven niet en zo’n einde zou het verhaal tekort doen.

Voor Fabio is er in ieder geval hoop, met zijn zelfgeschreven handboeken om zijn vader weer te helpen de eerste stapjes te zetten (de handboeken uit het stalletje voldeden toch niet helemaal), zijn vriendin Martina die een lieve schat is en zijn vrienden. Om de ooms en de rest van de familie niet te vergeten.

Fabio Genovesi heeft al eerder laten zien dat hij heel goed is in het vinden van die stem van een opgroeiend kind of jong-volwassene, zoals in Vissen voeren, zijn eerste boek. Andere Italiaanse schrijvers zijn er ook goed in, zoals Paolo Giordano of Alessandro d’Avenia, maar met In het diepe bewijst Fabio Genovesi voor mij dat hij hierin één van de besten is.

Eerder verschenen op Bettinaschrijft