Tegengif voor verkeerde ideeën
De Britse hoogleraar Tim Spector voelt de tijdgeest goed aan met zijn nieuwe boek Ingelepeld. We krijgen de verkeerde ideeën over voeding met de paplepel ingegoten en de industrie gaat er graag mee aan de haal. En dat terwijl het wetenschappelijke bewijs uiterst zwak is. Bovendien: mensen verschillen zo veel van elkaar, dat one-size-fits-all-advies onzinnig is.
[Recensie] “Dit boek gaat over een andere manier van denken over voeding, dieet en voedsel. Het is tegengif tegen de sprookjes over voedsel die ons steeds ongezonder en angstiger hebben gemaakt. Het gaat erom dat je je realiseert dat je een individu bent in plaats van een ‘gemiddelde’ persoon op wie de adviezen zijn gericht. Die persoon bestaat niet.” Aldus de Britse hoogleraar genetische epidemiologie Tim Spector in zijn nieuwe boek Ingelepeld. Waarom maar weinig klopt van wat ons over voeding is verteld.
Erbarmelijke kwaliteit
De voedingskunde maakt een belangrijke periode door en Spector doet daar scherp verslag van, als wetenschapper en als privépersoon. Hij heeft een brede en grondige kennis van de wetenschappelijke literatuur, onderzoekt de wisselwerking tussen genen en voeding, en onderwerpt regelmatig ook zichzelf aan experimenten.
Spector is heel kritisch over de vroegere en huidige voedingsadviezen. Hij analyseert hoe die ideeën ontstaan zijn en stuit daarbij op de erbarmelijke kwaliteit van het onderzoek in de voedingskunde.
Drie mythes
Hoe is het zo ver gekomen dat de facto ongekwalificeerde personen ons voorschrijven wat het beste is om te eten?, vraagt Spector zich af. Daar wijst hij drie oorzaken voor aan: slechte wetenschap, verkeerd begrepen uitkomsten daarvan, en de voedingsmiddelenindustrie.
Die drie thema’s komen terug in de hoofdstukken die allemaal een ‘mythe’ meekregen, mythes over ontbijten, supplementen, vet, zout, suiker, koffie, water, gluten, vis, alcohol en nog een paar. De methode van Spector is van die mythes de heersende opvattingen te relativeren, de kruimeltjes waarheid die hij vond te belichten, en het plaatje in te vullen met zijn persoonlijke ervaringen. Als wetenschapper, maar ook als consument.
De huidige voedingsadviezen berusten allemaal op zwak bewijs, zegt Spector, decennia van voedingskunde overziend. Het is een misverstand gebleken om voedingsstoffen in isolement te bestuderen en daaruit conclusies te trekken voor de gezondheid. Voedingspatronen tellen, niet de afzonderlijke voedingsstoffen.
Gezondheidsclaims
Een ander fenomeen dat samenhangt met het gebrek aan duidelijkheid over de huidige voedingsadviezen is volgens Spector de vrijheid die de voedingsmiddelenindustrie heeft gekregen en genomen om onzinnige gezondheidsclaims te maken en onderbouwen, vaak gesteund door wetenschappers die verleid werden met grote budgetten voor hun onderzoek.
Microbioom
Een belangrijk terugkomend thema in Ingelepeld is de betekenis van het microbioom voor de gezondheid. Wat de darmbacteriën met al die (gif)stoffen doen en hoe ze reageren op goede en slechte voeding, is nog maar zeer ten dele bekend, aldus Spector. Een goede darmfunctie is niet alleen nodig voor de opname van voedingsstoffen, maar ook voor de productie van stoffen die invloed hebben op de fysieke gezondheid en op de geestelijke gesteldheid. Ernstige psychiatrische aandoeningen zouden wel eens hun oorsprong in ongezonde darmen kunnen hebben. Spector voorziet grote ontwikkelingen in dat onderzoeksgebied.
Wat de darmen zouden moeten krijgen om goed te functioneren, weet Spector wel: groente, fruit, vezels en variatie in het dieet met vlees, zuivel en vis. Alle vetten mogen, alcohol en suiker ook (liever dan kunstmatige zoetstoffen), maar met mate.
Met Ingelepeld moet de consument weer de controle over zijn eigen voeding in handen nemen. Geloof al die praatjes over voeding niet, probeer zelf uit te zoeken wat goed voor je is.
—
