Moeder aller media-installaties
[Recensie] De moeder aller multimedia-installaties is Le Poème Electronique (het elektronische gedicht) in het commerciële Philips-paviljoen op de Wereldtentoonstelling van Brussel, 1958. Louis Kalff (Philips ontwerper/architect) bedacht het hypermoderne Gesamtkunstwerk dat – tot teleurstelling van Rietveld en andere Nederlandse bouwmeesters – gegund werd aan de architect Le Corbusier, zijn assistent, akoesticus en latere componist, Iannis Xenakis en de componist Edgard Varèse.
Zo’n anderhalf miljoen bezoekers betraden de ‘mislukte padvinderstent’ of ‘gedeukte fluitketel’ voor acht minuten durende beeld-, licht- en kleurprojecties. Op de schuine wanden ontrolde zich een woordloos, thematisch scenario. Onbecommentarieerde beelden van kunstschatten werden doorsneden met de gruwelijkheden uit concentratiekampen, omspoeld door Varèse’s elektronische ruis- en knetterklanken: ambient music avant-la-lettre. (zie https://www.youtube.com/watch?v=0YlBmx3VulY)
De humanistische boodschap was dat cultuur, (Philips)technologie en urbane mega-architectuur (van Le Corbusier) onze mensenfamilie zouden vrijwaren van nieuwe oorlogen.
Niet iedereen pikte dat op. Dagblad De Telegraaf kopte “Verbijsterend modern gedicht overspoelt Expo-bezoekers.” Eén van hen zei zich “een mier in een orkaan” te voelen. Zelfs toenmalig Stedelijk Museum directeur Sandberg bekende in een poëtische bespreking in Museumjournaal naar de diepere betekenislagen te gissen.
Na vernietiging (!) in 1959 werd het paviljoen een twintigste-eeuws icoon. Het Rijksmuseum exposeert in 2015 een maquette met soundscape en het EYE Filmmuseum beheert de filmbeelden.
Dit ‘definitieve’ boek (Inside le corbusier’s Philips Pavilion, a multimedial space at the 1958 Brussels World’s Fair) over het paviljoen presenteert kleurschetsen, veelzeggende verslagen, kritieken en anekdotes, met enthousiasme en kennis van zaken opgespeurd door Peter Wever, arts/microbioloog èn Expo 58-aficionado.
—
Eerder verschenen op bol.com
