Over de auteur
Lucas Zandberg (1977) is schrijver. Keizerlijk geel is zijn nieuwe historische roman. Het is de opvolger van het in 2017 verschenen De rendementsdenker. Deze satirische onderwijsroman werd voor het theater bewerkt onder de titel De toetsenfabriek. Eerder verschenen van zijn hand Mijn leven is van mij (2007), De laatste maîtresse (2010), Mayling (2012) en De vergeten prins (2015).
Over het boek
De historische roman Keizerlijk geel is geïnspireerd op het leven van Cixi, de laatste keizerin van China. Zandberg beschrijft hoe Cixi, dochter van een onbeduidende ambtenaar, op eigen kracht keizerin-regentes wordt en decennialang achter de schermen regeert over het Chinese keizerrijk.
[Interview] De hoofdpersoon in Keizerlijk geel is Cixi, een concubine die het in de negentiende eeuw op eigen kracht tot heerseres van China schopte. Hoe kwam je daarbij?
“Cixi kwam vanuit het niets. De toenmalige keizer had een heleboel vrouwen en zij was daar een van. En bovendien van een lage rang. Ze kreeg het voor het zeggen doordat zij als enige van al die vrouwen een zoon kreeg, een bizarre speling van het lot. Vanuit die positie trok ze steeds meer macht naar zich toe. Haar succes was haar eigen verdienste. Ze heeft er keihard voor gevochten.”
Toen ik begon te lezen, dacht ik door alle rituelen en weelderigheid eerst dat dit verhaal zich vele eeuwen geleden afspeelde. Maar Cixi stierf pas in 1908.
“Ook dat sprak mij enorm aan. Die voor buitenstaanders verborgen wereld van rituelen is lang blijven bestaan, terwijl buiten de paleismuren de nieuwe tijd was aangebroken.”
Je roman werd geprezen omdat de geschiedkundige gebeurtenissen op een natuurlijke manier in het verhaal zijn verweven. Zo schreef Tjerk de Reus in het Friesch Dagblad dat nauwelijks is te merken dat je een grote hoeveelheid historische gegevens moet hebben verwerkt alvorens dit boek te schrijven. Was dat je opzet?
“Ja. De gebeurtenissen vormen onderdeel van het decor. Sommige lezers deinzen terug voor het genre van de historische roman, alsof ze bang zijn dat het saai en stoffig wordt. Een geslaagde historische roman is echter gewoon een verhaal dat zich toevallig in het verleden afspeelt.’
Vind je eigenlijk dat het genre voldoende serieus wordt genomen?
‘Ik kan niet in andermans hoofd kijken. Zelf neem ik het serieus. Veel lezers gelukkig ook. Maar op de longlist van de Libris Literatuurprijs stond dit jaar dan weer geen enkele historische roman, terwijl er historische fictie van hoge kwaliteit is verschenen, bijvoorbeeld Jeroen Olyslaegers’ Wildevrouw. Daar sta ik dan van te kijken. Misschien bestaat er een voorkeur voor verhalen die dicht bij de auteur liggen.”
Sommigen vinden juist dat schrijvers alleen over onderwerpen mogen schrijven die ze van nabij kennen. Wat vind je daarvan?
“Een teken van bekrompenheid en een gebrek aan nieuwsgierigheid. Iedereen veilig in z’n eigen hokje, vreselijk. In het geval van Keizerlijk geel zou dit betekenen dat sommigen het boek authentieker zouden vinden als we mijn foto en naam hadden vervangen door die van een vrouw met een Aziatisch uiterlijk. Dat slaat toch nergens op? Ik merk dat ik er een beetje kwaad van word. Ik wil niet belemmerd worden in mijn onderwerpkeuze door hokjesdenkers.”
Terug naar je hoofdpersoon dan maar. Thomas Verbogt schreef in een mooie bespreking in Het Parool dat het onbelangrijk is of de lezer haar sympathiek vindt. Vind jij dat zelf ook onbelangrijk?
“Cixi barst van de ambitie en over zulke vrouwen wordt vaak een hard oordeel geveld. Die worden gauw bemoeizuchtig of irritant gevonden, kwalificaties die een man niet zo gauw voor zijn kiezen krijgt. Over Cixi krijg ik de meest uiteenlopende reacties. Sommige lezers vinden haar sympathiek, anderen juist keihard, en alles daartussenin. Dat lijkt me een goed teken. Ik zou het saai vinden als iedereen dezelfde mening zou hebben over mijn personages.”
Cixi heeft een erg bijzondere band met haar eunuch Kleine An. En ze is heimelijk verliefd op een generaal. Is dat waargebeurd?
“Laat ik vooropstellen dat Keizerlijk geel een roman is. Ik laat liever in het midden wat wel en niet waar is. Soms lees ik in historische romans een verantwoording waarin de schrijver nauwkeurig uitlegt wat hij of zij allemaal verzonnen heeft. Dat doet voor mij afbreuk aan het verhaal. Wat ik wel wil vertellen is dat de echte Cixi amper rechtstreeks in aanraking kwam met mannen. De keizer was de enige man aan het hof. De anderen waren gecastreerd. Ze werd omringd door eunuchen en concubines. Ze was nog maar 25 toen de vader van haar zoontje stierf en in haar positie kon ze niet hertrouwen. De rest van haar leven is ze alleen geweest, maar dat betekent niet dat ze geen verliefdheden kende. Daarmee heb ik gespeeld.”
Je schrijfstijl is beeldend met veel gevoel voor detail, met name in de beschrijvingen van tuinen en paleizen. Is dat een bewuste keuze?
“Het paste bij dit verhaal. Ik moest er ook rekening mee houden dat niet iedereen in Peking is geweest. Less is more is al langere tijd in zwang. Ik vind hedendaagse fictie soms kaal qua stijl. Het is goed om tot de kern te komen, maar het is jammer als het dan bij de lezer geen enkel beeld meer oproept.”
Ben je trouwens zelf naar China gegaan om te kijken hoe de wereld van het keizerrijk eruitzag?
“Meerdere malen. Zo ben ik in de Verboden Stad en in het oude en het nieuwe zomerpaleis geweest. Ik vind het belangrijk om sfeer te proeven.”
Wat is het verhaal achter de hond op de cover?
“Dat pekineesje heeft echt bestaan. Het werd in 1860 gestolen uit het verwoeste Oude Zomerpaleis in Peking en als cadeau gegeven aan de koningin van Engeland. Die heeft het portret laten schilderen.”
Tenslotte, wat denk je dat Cixi zelf van je roman zou hebben gevonden?
“Ha, ik denk dat ze zich er in zou kunnen vinden, maar dat ze het een en ander wat zou hebben afgezwakt om beter voor de dag te komen. Maar ik denk niet dat ze zich zal omdraaien in haar mausoleum.”
—
Eerder verschenen in Bazarow Magazine
