Skalonkels met sleetputzen
Kaloemmerkes in de zep’ is niet alleen de titel, maar ook de boodschap van dit boek. Jammer genoeg komt die titel in de tekst niet voor, alleen vertaald in het Nederlands. Tip: kijk op de laatste bladzijde van het boek. De titel van deze recensie is, om in stijl te blijven, hieronder ook niet te vinden, maar wel herleidbaar naar de hoofdconclusie van ondergetekende. Tip: lees de laatste regel van de recensie.
Het 52ste boek van Herman Brusselmans is een feest van herkenning. Of beter: een schok van iets te veel herkenning. De eerste 20, 30 bladzijden is er waardering voor de grappen, het absurdisme, het oeverloze afdwalen en de vrolijke terzijdes waarheen de schrijver je voert. Daarna besef je: o ja, deze stijl hadden we in de vorige boeken ook, zij het net anders geformuleerd en vooral: iets scherper. Ook de onderwerpen zijn grofweg hetzelfde. Het gaat over sex, drugs, drank, mensen en vrouwen.
Eén vrouw in het bijzonder: Liselot. ‘Het zesde mooiste meisje dat ik ooit had gezien, na Tania de Metsenaere, Sandy Tura, Siska Schoeters, Agneta van ABBA in de jaren zeventig en Miss België 2009 Zeynep Sever.’ Dat meisje ontmoet hoofdpersoon Herman Brusselmans in een cafe, waarna ze samen veel gaan drinken in veel cafés, daarna naar een literair optreden gaan van de maestro zelf, en daarna terugkeren naar Gent. De hoofdpersoon is Brusselmans zelf die vertelt over zijn eigen leven, zoals voorspeld in de recensie van Toos.
Het literaire optreden in Nederland is het hoogtepunt in het boek, niet de weg heen en terug in de Citroën Picasso van Liselot, en Brusselmans heeft een heel boek nodig om dat te beschrijven. Blijkbaar had hij niet genoeg stof (inspiratie?) om wel een intrigerend verhaal te vinden. Tel daarbij op dat de gebruikelijke omleidingen en bizarre wendingen in de tekst wat slapjes zijn, dan worden die normaliter leuke stijlkenmerken niet meer dan schijnbewegingen om de bladzijden te vullen. Bladzijdenvulling dus die soms leuk, maar vaker melig is. Zo lezen we dat de schrijver een passie heeft voor de Nederlandse popgroep The Cats, in het bijzonder voor het nummer ‘Lea’, omdat zijn moeder zo heette. Tot zover oké, maar dan hoeven we niet op 12 andere plekken te lezen dat The Cats de beste popgroep ooit was. Een andere terugkerende obsessie is de Tweede Wereldoorlog, waar we ook iets te vaak mee worden geconfronteerd. Dat vindt Liselot trouwens ook.
De derde cyclisch terugkerende grap ten slotte is de suggestie voor de ultieme boektitel. De kutrotonde bijvoorbeeld, of Het plafond of de ruiten?, of De gekleurde milt, of Niets in de ogen van God,’ of Het gewiegde zwijn, of de beste: Een stad vol huizen. Toch wordt uit die flauwigheid nog een goede taalgrap gepeurd: ‘Het is echt om je te bescheuren dat iemand Wouter Deprez (Belgisch cabaretier, NV) grappig vindt. Ik besloot te zwijgen over Wouter Deprez. Heet hij wel Wouter? En hoe heet z’n nichtje? En waarom heeft hij zulke grote oren? Geen idee. Ja, dat is alles goed en wel beschouwd geen slechte titel voor een roman. Geen idee. Geen idee. Cursief klinkt hij nog beter.’
Slijtage is misschien het beste woord dat deze Brusselmans kenmerkt. Tussen de regels door schemert vermoeidheid, gebrek aan inspiratie en minder lol in het schrijven. Het verhaal heeft daaronder te lijden. Je ziet als het ware het staketsel van de verhaalconstructie door de pagina’s heen, zoals je de ribben van een uitgehongerd dier kan tellen.
Brusselmans weet gelukkig zelf ook hoe de vlag erbij hangt: in het boek vertelt hij een paar keer dat dit het slechtste boek uit zijn carrière is, en dat in 2010 jaar geen boek geschreven gaat worden. Hij wil rust. Dat lijkt me een goed idee. Ga lekker bijkomen, Herman, en kom daarna terug met een boek dat de wereld schokt! Na 52 boeken mag je wel even de accu opladen. Anders gaan je boeken inderdaad lijken op geraamtes met slijtplekken.
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow. Ook gepubliceerd op Nico’s recensies.
