Krankzinnige ideeën van een irrationele vorst
[Signalering] Dit werk is een handzame samenvatting van de imposante biografie die John Röhl over de laatste keizer van Duitsland, Wilhelm II (1888-1918) geschreven heeft. De keizer komt hierin naar voren als een irrationele, op macht beluste, antisemitische man die Duitsland met zijn impulsieve gedrag de Eerste Wereldoorlog in heeft gedreven. Met stijgende verbazing neemt de lezer kennis van alle krankzinnige ideeën die de keizer ontvouwde om Duitslands rechtvaardige plaats op het wereldtoneel op te eisen. Vaak zette hij ze weer overboord wanneer zijn stemming omsloeg of de onzekerheid over de gevolgen van zijn acties toenam.Zo was de grote vraag steeds hoe Engeland zich zou opstellen bij een poging de Duitse hegemonie op het continent veilig te stellen.
Röhl zet het beeld neer van een ‘persoonlijke monarchie’. Met zijn opvattingen over het staatsbestel hoorde de keizer eigenlijk in een andere eeuw thuis, aldus zijn eigen (Britse) moeder. Wilhelm omringde zich met een kliek van onderdanige dienaren; volgens Röhl had iedereen hem te gehoorzamen. Zo rijst het beeld op van een keizer die de grootste verantwoordelijkheid voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog draagt. Röhl wijkt hiermee af van de dominante visie onder historici, die zijn beeld van de houding van de keizer weliswaar onderschrijft, maar meer oog heeft voor andere spelers en de politieke context waarin zij opereren. Zij benadrukken dat er een kloof bestond tussen de wens van de keizer en de realiteit.
—
Voor het eerst verschenen in Geschiedenis Magazine
