Ezel vertelt
[Recensie] Het kerstverhaal is een klassiek verhaal dat al eeuwenlang verteld wordt, soms in een modern jasje gestoken. Het Kerstverhaal van IA het ezeltje kun je zien als een vernieuwend Kerstboek met klassieke elementen uit het aloude verhaal.
Ezel als model
Vanuit het perspectief van Ezel vertelt hij over zichzelf, dat hij door de eeuwen heen model is geweest op diverse kunstwerken. Vol trots doet Ezel verslag van het feit dat hij precies weet in welk land het kunstwerk is gemaakt, wanneer en wie de kunstenaar is. Natuurlijk deelt hij graag zijn kennis, hij is immers de ster op al die kunstwerken. Ezel vertelt bij de werken die te zien zijn in het boek, ook hele gewone dingen. Om een indruk te geven van de bijzondere manier waarop Ezel vertelt, hier twee voorbeelden.
Het eerste werk waarop Ezel staat is een dierenstudie (±1616) met ezels, katten en honden van Jan Breughel. De kunstenaar heeft volgens Ezel gevraagd om allerlei poses in te nemen zoals dat van een echt model verwacht wordt. Ezel richt zich daarbij ook tot ons lezers, of wij ook met onze oren kunnen bewegen.
Nog een kunstwerk waar Ezel over vertelt, is het werk waar zijn broer Puck op te bewonderen is. Daarbij vertelt hij dat een broer fijn is om mee te spelen of om hem te plagen. Klein detail dat zo tussen neus en lippen verteld wordt maar waar kinderen hun mening over kunnen geven en heel veel over kunnen praten. Een herkenbare situatie.
Humoristisch en interactief
De werken die Ezel beschrijft, combineert hij ook met het geven van korte informatie gevat in hele korte, heldere teksten. Goed te volgen en vlot geschreven met een vleugje humor. Want zelfs Ezel overkomt het dat hij de slappe lach krijgt.
Als lezer krijg je ook opmerkingen en vragen. Wel een beetje meedenken met het verhaal van Ezel. Hij vertelt bijvoorbeeld over een afdruk gemaakt door Pieter Bodding van Laer en hoe de kunstenaar dat gedaan heeft. Wij kunstkenners noemen dat een ets. Klinkt eigenwijs niet?
Paar bladzijden verder is de check: Een ‘plaatje’ van Jacoba de Graaff met de uitleg herhaald: “We hebben eerder zo’n plaatje gezien: als je inkt doet in de ingekraste tekening op een koperen plaatje. Ja, een ets!” Ezel IA kletst verder over de kunstenares, zij maakt alleen etsen van schapen. Daarbij vraagt Ezel of wij lezers zoiets begrijpen? Apen, schapen wat vinden die kunstenaars daar nou aan….?
Kennis van kunstwerken
Werken van alle tijden, van vroeger tot hedendaagse kunst waar een ezel op afgebeeld staat. Daar is een hele brede kennis van kunstwerken voor nodig. Die brede blik heeft Martine Gosselink, directeur van het Mauritshuis in Den Haag. Haar kennis van de werken waar Gosselink Ezel over laat vertellen, vult zij aan met allerlei interessante weetjes, telkens cursief gedrukt. Geen losse informatie maar passend in het verhaal of in de werken die te zien zijn. De beschreven werken hangen in diverse musea over de hele wereld. Overigens is achter in het boek een overzicht te zien van alle beschreven kunstwerken, de naam van het werk, hoe de kunstenaar heet, wanneer het kunstwerk is gemaakt en tenslotte waar het werk te bewonderen valt.
Kleine getekende toevoegingen van Ezel zijn getekend door Thé Tjong Khing. De getekende ezel op elke bladzijde benadrukt de rol van de ezel als verteller in Het kerstverhaal van IA het ezeltje.
Het Kerstverhaal
Het Kerstverhaal begint met hoofdstuk 3 met als titel Een doodgewone dag. Nog steeds is Ezel de verteller, hij ziet opeens een andere ezel op zomaar een dag en hoort een zwangere vrouw en haar begeleider praten. Ja, een gesprek tussen Maria en Jozef. Het kunstwerk dat bij deze tekst staat is ‘De Volkstelling te Bethlehem’ van Pieter Breughel. Een cirkel om een detail uit dit werk is vergroot te zien op de naastliggende pagina. Een aanknopingspunt voor wie uitgebreider over de volkstelling uitleg wil geven.
Het Kerstverhaal gaat verder met Starry night van Vincent van Gogh. Prachtig hoe dat is opgenomen in de droom van Ezel. Te mooi om over te schrijven, gewoon zelf in het boek kijken. Daarna zoals het oude Kerstverhaal gaat, het gezang van engelen met de boodschap dat er een kindje geboren is. Elk deel van het Kerstverhaal komt in kunstwerken voorbij.
Het is ook een boek voor wie graag het Kerstverhaal wil vertellen met eigenlijk alleen de essentie van de Kerstboodschap, zoals Gosselink die uitdraagt. Wie het Kerstverhaal heel goed kent, vindt genoeg aanknopingspunten om uitgebreider te vertellen.
Te lezen is ook waarom Gosselink het Kerstverhaal belangrijk vindt en dat het voor iedereen gelovig of niet gelovig een belangrijke boodschap vertelt. Dat is de extra dimensie van dit Kerstboek.
Een kinderboek? Jazeker en wel 9+, maar ook voor volwassenen
Jazeker, wel een boek om samen te lezen en te bekijken. Bovendien is het een boek voor wie graag het Kerstverhaal wil vertellen met eigenlijk alleen de essentie van de Kerstboodschap zoals Gosselink die uitdraagt. Wie het Kerstverhaal heel goed kent, vindt genoeg aanknopingspunten om uitgebreider te vertellen op een eigen manier.
Wat de beschrijving van de kunstwerken zo fijn maakt, is dat te lezen is in welk museum in Nederland een bepaald werk hangt. Geeft ook aan dat dit een Kerstboek is maar ook een boek om buiten de kerst om te bekijken. En alleen voor één kunstwerk naar het museum te gaan om Ezel te zoeken is natuurlijk niet zo leuk. Wel als je met kinderen bijvoorbeeld op zoek gaat naar andere dieren in een kunstwerk. Of misschien laten zoeken naar een signatuur of een ets, geleerd in dit boek. Of gewoon naar een kinderboerderij gaan en een ezel bekijken? Een schets maken? Staat eveneens in dit boek wat een schets is.
Dat betekent ook dat Het Kerstverhaal van IA het Ezeltje buiten de kersttijd de moeite waard is om in te lezen of gewoon in te kijken.
Engelse editie: Christmas story as told by Heehaw, the donkey
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
