Jeugdherinneringen van Nathalie Sarraute
[Signalering] Begin jaren zestig verklaarden Franse literatoren dat de roman dood was. Die nieuwe generatie auteurs ging “voorbij de romanvorm” verder schrijven aan wat de “nouveau roman” heette. Nathalie Sarraute, protégé van Jean-Paul Sartre, hoorde ook tot die groep maar deelde hun intellectualisme niet.
Sarraute, Nobelprijswaardig, is een virtuoze chroniqueur van gespreksflarden waaruit zich op de duur toch een verhaal vormt: “tropismen” (botanische groeibewegingen) noemt ze dat.
De jeugdherinnering leent zich ook goed voor dit procedé: Proust uiteraard maar ook K. Schippers’ Eerste Indrukken en het prachtig-romantische Kinderland van Aart van der Leeuw. Uit de naïviteit van het nog niet-weten modelleert zich het bewust-worden als bouwstenen voor de latere herinnering.
In Enfance (1983) ondervraagt de dan 83-jarige Sarraute zichzelf als het kordate Russische emigrantenmeisje van gescheiden ouders dat ze begin 20ste eeuw in Parijs was. Op het moment dat er vals sentiment zou kunnen ontstaan eindigt Sarraute de autobiografie.
Het kindermeisje Vera zet “la petite” Nathalie op de tram voor haar eerste schooldag. Vanaf dan is de beschermende nevel met vriendelijke schimmen veranderd in een hel verlichte ruimte vol mensen.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
