"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Lang leve de koningin

Zaterdag, 22 mei, 2021

Geschreven door: Esmé Lammers
Artikel door: Rita Pontororing

Heerlijk kinderboek over schaken

[Recensie] Een boek met twee verhaallijnen. Verhaallijnen die op een originele wijze met elkaar te maken hebben. In de ene verhaallijn lezen we over het leven van Sara dat verandert vanaf het moment dat ze Victor leert kennen en die een klasgenoot wordt. Op school haalt ze geen goede resultaten, de meester vindt haar gedrag vreemd en een aantal klasgenoten zijn onaardig tegen haar.

Sara woont met haar moeder en opa samen. Graag zou ze meer willen weten van haar vader maar haar moeder vertelt alleen dat hij in Zuid Afrika woont maar gaat daar verder niet op in.

De andere verhaallijn gaat over het schaakspel. En dat is een heel bijzonder verhaal. Deze twee verhaallijnen ontstaan nadat Sara er getuige van is dat Victor een doos laat vallen met allemaal prachtige poppetjes. Ze raapt er een op. “Een koningin”, denkt Sara. Ze kijkt naar de koningin die warempel begint te glimlachen tegen haar.

Dan hoort ze Victors vader aan zijn zoon vragen: “Ga je hier zitten schaken?” Victor en zijn vader zijn hun spullen aan het verhuizen, ze gaan namelijk in de winkel wonen die te koop heeft gestaan.

Boekenkrant

Schaken. Dat kan Sara niet. Thuis gaat ze op zoek naar een schaakspel. Haar opa vertelt haar dat Sara’s moeder vroeger goed kon schaken maar dat ze nu geen schaakspel wil meer zien. Dat roept voor Sara natuurlijk heel veel vragen op.

Sara wil graag schaken leren en daar zorgt Victor voor. Hij begint haar voor te lezen uit Lang leve de koningin. Een boek met het verhaal van een koning die zich vaak verveelt, oorlog voeren doet hij het liefst en een koningin die haar koning tevreden wil stellen. Zij gaat een spel verzinnen. En Sara  weet welk spel de koningin bedoelt: SCHAKEN.

In de verhaallijn van de koningin lezen we hoe deze dame de stukken van het schaakspel uitzoekt en de regels bedenkt. Als vijand vraagt zij het buurkoningspaar dar er hetzelfde uitziet als de koning en de koningin, alleen zij zijn altijd gekleed in het zwart.

Jammer genoeg kan Victor het verhaal niet verder lezen, hij wordt wat ziek maar Sara mag het boek lezen. Thuisgekomen ziet Sara op televisie een verslaggever vertellen over een mysterieuze Zuid-Afrikaanse schaker die ook nog eens naar Nederland komt. Bob Hooke. Ze ontdekt dat deze man op een foto staat naast haar moeder. En Bob Hooke is uitgenodigd door de meester om een schaaksimultaanseance te geven tegen de beste spelers uit het dorp. En natuurlijk wil Sara meedoen. Helaas de meester vindt dat geen goed idee en haar moeder ook niet. De schoolresultaten moeten beter worden. Dat is belangrijk.

Maar dan schiet Victors vader te hulp. Hij gaat een partijtje met haar schaken en Sara ontdekt dat ze al heel wat kan.

En hoe wordt Sara betrokken in het spel van de koningin uit het boek? Nadat de koningin even bij de koning is geweest en zij het spel verder wil ontwikkelen, raakt ze in de war en zowel zij zelf als de figuren die mee spelen weten hun plek niet meer. Kortom een kleine chaos. “En toen klonk er een stemmetje.” Vanaf een bordes bovenaan de trap zat Sara en zij kon iedereen op weg helpen. Hoe ze daar terecht is gekomen weet Sara zelf niet maar daar dacht ze gewoon niet over na.

Dat is zo origineel gevonden in Lang leve de koningin. Hoe Sara betrokken wordt in het schaakspel van de koningin. En ook hoe de koningin de schaakstukken een plekje heeft gegeven. Hoe de loop van de stukken gaat, wordt eveneens door de figuren mee bepaald. Erg leuk is wel om er een schaakbord bij te nemen als kinderen nog niet kunnen schaken. Zo speels en ècht worden de loop van de stukken besproken, het klinkt allemaal zo logisch.

Zelfs de notatie van het schaakspel wordt op een buitengewone manier gepresenteerd. Kortom een aantrekkelijk boek om te lezen. En zelfs wat romantisch.

Aan het einde worden de regels nog een keer herhaald met de ware namen van de schaakstukken. Ook enkele schaaktermen. Heel fijn als kinderen die helemaal niet kunnen schaken hier enige hulp van volwassenen bij krijgen. En wat te denken om het boek op school in te zetten? Er staan zelfs een paar partijen in om na te spelen.

Esmé Lammers is de kleindochter van de Nederlandse schaakmeester Max Euwe. Lang leve de koningin is in 1995 ook verschenen als Nederlandse kinderfilm. Deze film, ook gemaakt door Lammers won in 1996 een Gouden Kalf.

De kleine zwart-wit illustraties van Annemarie van Haeringen zijn grappig en dragen bij aan de duidelijkheid van het schaakspel.

Gewoon een boek om in huis te halen en van te genieten!

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles