Een blik op onze toekomst?
[Recensie] Leegland is een dystopische roman over hoe Nederland zou kunnen worden nadat de zeespiegel gestegen is en er vervolgens een virusuitbraak plaats vindt. Marjan Brouwers is niet zo positief over die toekomst: de Republiek Nieuw-Nederland is een dictatuur geworden en Amsterdam is een archipel met rebellen die de Republiek aanvallen. Geen wonder dus dat de deserteur Senna en de gearresteerde Julius proberen te ontsnappen naar het vrije Leegland.
“Thuis bestond niet meer. Ze moest vooruitkijken. ‘Ik ga naar Leegland,’ zei ze.”
Brouwers heeft een realistische toekomst neergezet. Een toekomst die zeker werkelijkheid zou kunnen worden. Er is een klimaatoorlog uitgebroken en door de stijgende zeespiegel zijn er grofweg 3 gebieden ontstaan in wat ooit Nederland was. De Republiek waar alles op alles wordt gezet om hun hoger gelegen grondgebied te beschermen tegen invasies. De Amsterdamse archipel waar rebellen wonen die graag grondgebied van de Republiek willen innemen. En Leegland, waarvan gezegd wordt dat je er nog in vrijheid kan leven, zonder last te hebben van de oorlog tussen de Republiek en de Amsterdamse archipel. En dan slaat een dodelijk virus toe. Dit is een scenario dat zeker mogelijk is en dat maakt Leegland een sterk boek.
Wat daarnaast Leegland zo goed maakt, is dat er bekende elementen worden opgevoerd. Zo komt in het verhaal bijvoorbeeld Schokland voor. Deze plaats was ooit een eiland en in Leegland is het door de zeespiegelstijging opnieuw een eiland geworden. Juist door zo dicht bij de hedendaagse werkelijkheid te blijven, kun je je goed voorstellen dat de geschetste toekomst ooit werkelijkheid kan worden.
“Links en rechts van de weg stonden hoge gebouwen en flats als reuzen met hun voeten in het water. Een enkel gebouw dat iets hoger stond, was bewoond, te zien aan de wapperende gordijnen en de fleurige tuinen eromheen.“
Maar naast een realistisch toekomstbeeld en herkenbare elementen heb je in een roman uiteraard ook herkenbare personages nodig. Deze zitten ook in Leegland. Zo wordt tijdens het verhaal de levensloop van Julius duidelijk en leer je waarom hij zich gedraagt zoals hij doet. Senna’s achtergrond wordt niet volledig uit de doeken gedaan, maar zeker wel genoeg om te snappen wat haar drijft. Wellicht dat in het vervolg op Leegland Senna’s levensloop verder uitgewerkt wordt. Hopelijk wordt in dat vervolg ook Eva verder uitgewerkt, want haar keuzes waren nu nog niet altijd goed te volgen.
Ondanks dit ene minpuntje aan het boek, is Leegland echter goed geslaagd. Dit is, naast de meeslepende plot, te danken aan de filmische beschrijving. Het boek zou zich goed lenen om verfilmd te worden. De timing in het verhaal zou daarnaast in een film mooie situaties opleveren, waarbij verschillende personages elkaar – soms bewust, soms onbewust – net mislopen.
Al met al is Leegland dus een sterke roman die tegelijkertijd een waarschuwing geeft: zo zou het Nederland kunnen vergaan als we niet uitkijken. De geschetste toekomst is niet positief, maar wellicht wordt de situatie beter in het reeds aangekondigde vervolg. Ik kijk er in ieder geval naar uit.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
