Wat zou jij doen?
[Recensie] Etan Green, chirurg, rijdt op een nacht op weg naar huis per ongeluk iemand dood. Het is een Eritreeër. Etan neemt de beslissing om door te rijden en niemand iets te vertellen over het ongeval. Dat moment verandert zijn leven voor altijd.
De weduwe van de Eritreeër chanteert hem namelijk daarna met haar mans dood – niet met geld, maar met medische bijstand voor een groep illegalen. Hij zwijgt erover, maar dat zet zijn huwelijk met Liat zwaar onder druk. Dat Liat is belast met het politieonderzoek, drijft de situatie verder op de spits.
Deze situatie legt Ayelet Gundar-Goshen ons voor, arme lezers. En het is moeilijk, deze welhaast Pythagorasdriehoeksworteltrekpriemgetaltangens-vergelijkingskwestie. Breinbrekend ook, die schuldvraag: er is geen ‘goed’ antwoord. Wij ploffen slechts in het verhaal en voelen met zowel Etan als de illegalen mee, nemen deel aan het dilemma (en de woede) van Etan, we snappen waarom het huwelijk op ontploffen staat, we voelen zelfs sympathie voor de chanterende weduwe. Voor wie kiezen we? Of meer persoonlijk: wat zou jij doen?
In een gesmeerd lopend verhaal laat Gundar-Goshen dat aan de lezer ter beoordeling. Haar stijl is springerig (soms iets té springering, als ze op een haar na uit de bocht vliegt) en vermakelijk. Ze levert commentaar op zulke uiteenlopende zaken als de man/vrouw-verhouding binnen het huwelijk, de illegalenproblematiek, kritiek op verkregen privileges, het huwelijk als instituut en de beslissing om wel of niet weg te kijken van minder fortuinlijke medemensen.
Over die man/vrouw verhouding: “Dus brengt Etan de kinderen naar bed en maakt ze ‘s ochtends wakker. Hij maakt chocolademelk voor ze klaar zonder klontjes… Hij geeft hun chocolademelk maar ze geven hem met hun blik hoogverheven koninklijkheid. Hij is zich ervan bewust, ooit zullen ze het ontdekken: om de zon aan te doen en de nacht uit, hoef je alleen maar een schakelaar om te zetten. Voor klontloze chocolademelk moet je gewoon heel goed roeren.”
Actueel is het boek natuurlijk ook. Iedereen kent de beelden van brakke bootjes vol vluchtelingen die ‘ons’ Europa willen bereiken. Wat doe je ermee? Helpen, terugsturen, negeren, afschuiven? Tot op de dag van vandaag breken de leiders van EU-landen zich daar het hoofd over, en een oplossing is nog niet in zicht. Met de Etan-kwestie belicht dit boek ook die kant van de vluchtelingenproblematiek.
Genoeg om te overdenken, al lezend. De thema’s, of dilemma’s zo u wilt, wisselen elkaar af. Het verhaal dendert intussen door, en daarmee de arme Etan ook. Worstelend met alle kraaiepoten die op zijn pad zijn gestrooid, totdat, uiteraard, het allemaal escaleert tot oncontroleerbare proporties. Een boek dat de hersencellen in gang zet.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles en Nico’s recensies
