Op zoek naar Doggerland
[Recensie] Doggerland is het gebied tussen Engeland en het Europese vasteland (Nederland, Duitsland, Denemarken) dat tijdens de ijstijden als gevolg van de lagere zeespiegel droogviel. Tijdens de laatste ijstijden kwamen er talloze dieren en ook mensen in dit gebied voor. Het land werd niet alleen gebruikt als landbrug tussen hier en daar maar ook als min of meer permanente verblijfplaats waar mensen voor langere tijden woonden. Er waren blijkbaar, ondanks de kou van niet zo heel verafgelegen ijsmassa’s, genoeg redenen voor. Er was voldoende voedsel en beschutting. De bewoners waren jager-verzamelaars die genoeg plantaardig voedsel konden vinden, en daarnaast op wild; vogels, paarden, edelherten en mammoeten jaagden. Ze vingen vis in de vele plassen, meren en rivieren.
Het was een heuvelig landschap dat doorsneden werd door rivieren die we nu kennen als, onder andere, Rijn, Elbe en Theems. Rivieren die uitmondden in een grote rivier; de Kanaalrivier. Na het opwarmen van de aarde en de daarmee gepaard gaande stijging van de zeespiegel werd deze laatste steeds groter en breder om uiteindelijk Het Kanaal te vormen zoals we dat nu kennen. De sporen van deze en andere rivieren zijn nog zichtbaar in de zeebodem. Voor zolang het duurt, want veel van deze bodem wordt gebruikt om nieuw land te creëren. Dat is de reden dat er op het opgespoten kunstmatig schiereiland de Zandmotor en de tweede Maasvlakte bij Rotterdam zoveel botten te vinden zijn van mammoeten en andere (geologisch gezien) nog niet zo lang geleden uitgestorven dieren. Ook in de netten van vissers worden al tientallen jaren restanten gevonden.
Lied van de tijd is vooral een verslag van de zoektocht van Julia Blackburn naar mensen en hun verhalen die zij over hun vondsten uit dit gebied hebben. Daarnaast is het een persoonlijk verslag over haar leven na het overlijden van haar echtgenoot. In essentie gaat het boek over de rol die tijd speelt in ons leven.
Op haar zoektocht spreekt Blackburn met vissers, archeologen en anderen die onderzoek doen naar dit verleden onder water. Hiervoor reist zij door heel het Verenigd Koninkrijk en naar Nederland en Denemarken. Ze is een leek op archeologisch gebied en zo stelt ze ook haar vragen. Voor mensen die net als zij weinig weten over deze geschiedenis en de prehistorie is dit daarom een toegankelijk boek. Niet een wetenschappelijk werk waaruit je alle ins en outs van die tijd en dat gebied kan leren, maar met genoeg informatie, die bovendien toegankelijk geschreven is, om je een beeld te kunnen vormen van wat er allemaal nog niet zo heel erg lang geleden gebeurde net buiten onze kustlijn.
Minpuntje vind ik dat het boek doorspekt is met de ‘liederen’ uit de titel. Hierin staat veel informatie die op zich interessant is maar die in een soort versregelverloop opgeschreven staat om het op gedichten, liederen, te laten lijken. Zinnen die willekeurig in stukken opgeknipt lijken te zijn met witregels ertussen. Een soort noodgreep om de titel te rechtvaardigen? Niet helemaal geslaagd wat mij betreft. Ik vind het op deze manier alleen maar lastig te lezen.
Een pluspunt zijn de getekende kaarten, hypothetische verbeeldingen van hoe Doggerland er op verschillende tijdstippen in de geschiedenis uitgezien zou kunnen hebben. Met daarop het verloop van de rivieren die we nu ook nog kennen en de grenzen tot waar het ijs kwam. Erg verhelderend voor als je moeite hebt met je voor te stellen hoe en waar Doggerland zich nou precies bevond. En hoe het veranderde in de loop van eeuwen waarin het klimaat opwarmde, het ijs zich terugtrok en de zeespiegel steeg.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
