Het zwijgen waarnaar je vraagt, is dieper dan stilte
[Recensie] Lied voor de vermisten is een prachtig boek vol heimwee naar en liefde voor het oude Beiroet uit de jeugd van hoofdpersoon, Amin. Het boek schets op invoelbare wijze – als een verhalenverteller – (Yeki boed. Yeki naboed) – het leven in Beiroet – als op de verbleekte foto’s uit Amin’s fotoalbum en de beschrijvingen uit zijn notitieboekje van toen hij als kind door de straten zwierf. Met zorg, met liefde vermengd met heimwee en met oneindig veel warmte.
Het verhaal springt heen en weer tussen de verschillende plekken waar de hoofdpersoon heeft gewoond: Beiroet, Duitsland en Tripoli.
Wanneer de Arabische Lente in 2011 volledig is ontwaakt, ontstaat ook in Beiroet de eerste onrust. Terwijl de huizen branden, legt dertiger Amin zijn herinneringen vast. Aan 1994, toen hij met zijn oma terugkeerde naar Libanon, twaalf jaar na de dood van zijn ouders. Aan zijn vriendschap met Jafar, met wie hij door de voor hem onbekende naoorlogse wereld zwierf. En aan hoe hij zo pijnlijk moest leren dat er in dit land nooit zekerheid zal zijn; niet over het verleden, niet over zijn vriendschappen, niet over de geschiedenis van zijn familie.
“Elf jaren waren sindsdien verstreken. Het leven was totaal veranderd. Ik werd me bewust dat ik door een jeugd heen gegleden was die ik niet had begrepen. Opgaan in verhalen hielp me niet alleen voor even te ontkomen aan een wereld die gevaarlijk instabiel geworden was, het katapulteerde me ook met een onverwachte kracht terug in een toestand waarvan ik dacht dat ik die ergens gedurende al die jaren was verloren. Het was een gevoel dat ik wilde onderzoeken. Een vage belofte. Een terugkeer naar de taal. Het was geen opzet, ik had het niet willen oproepen, het kwam helemaal vanzelf terug, de behoefte nog eenmaal in die opgeborgen tijd te duiken en erover te schrijven.”
Jarawan lijkt in Lied voor de vermisten meerdere keren zijn verhaal opnieuw te vetellen. Niet vreemd in een boek waarin het vertellen van verhalen zo’n belangrijke plaats inneemt. Aan het begin van het boek schrijft hij: “Een verhaal komt afhankelijk van waar je het begint te vertellen in een ander licht te staan.” In feite brengt hij dat in Lied voor de vermisten in de praktijk. Daardoor ontstaat een rijk geschakeerd beeld aan ervaringen en indrukken aan de hand van hoofpersoon Amin. Lied voor de vermisten is een geweldig rijk boek, dat op zachte wijze ook het rauwe van oorlog invoelbaar maakt, niet door de oorlog zelf te beschrijven, maar wat zij aan gevoelens en gemis bij mensen achterlaat. En daardoor extra krachtig. Bijzonder mooi gedaan!
De auteur
Pierre Jarawan (1985) emigreerde op driejarige leeftijd met zijn Libanese vader en Duitse moeder van Jordanië naar Duitsland. Hij is hét Duitse poetryslam-talent en won in de wereld van de poetryslam al vele prijzen. Zijn debuutroman De zoon van de verhalenverteller stond weken in der Spiegel-Bestsellerlijst.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
