"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Loslopen

Dinsdag, 13 juli, 2021

Geschreven door: Laura van der Haar
Artikel door: Jan Koster

Van de hak op de tak(kie)

[Recensie] “Stilzittend ben ik natuurlijk niet te doen, zo saai,” schrijft Laura van der Haar aan het begin van Loslopen. Wat je verder ook van dit boek vindt, saai wordt het nooit. Het gevoel dat blijft hangen is dat stilzitten haar niet lukt, gedachten maar blijven gaan in een hoofd dat nooit stilstaat, een brein waar meditatie-apps niet tegen opgewassen zijn.

Aan het eind van Loslopen vertelt van der Haar over de impulsieve aankoop van de pup. Zij ziet twee hondjes in een gebouw van Staatsbosbeheer. Het zaadje is geplant. In de zes weken daarna bezweert zij zich het niet te doen, maar na het mishandelen van de zoekmachines stuit zij op een foto van de ideale pup en is zij verkocht. Zij sputtert nog even tegen voor de vorm en om vriend ervan te overtuigen dat zij zichzelf echt wel kan beheersen, maar het onvermijdelijke gebeurt. Zij koopt de pup en noemt haar Takkie, naast tig “koosnaampjes” die ook de revue passeren.

Enerverend leven

Daar tussenin trakteert zij de lezer op van alles wat zij en haar hond meemaken. Daar zit weinig lijn in, hoewel er wel een paar constanten in zitten. Een paar voorbeelden. Zij volgt bokslessen om haar weerbaarheid te vergroten. De adrenaline spat van die pagina’s af. Af en toe past zij op in het afgelegen huis van haar tante. Zij hoort allerlei vreemde geluiden maar met Takkie in de buurt komt het wel goed. De buurjongen, een junk, die alles meeneemt wat los en vast zit, ook haar fiets. Daar komt zij bij toeval achter en vanaf dat moment staat hij bij haar in het krijt. Politie komt er niet aan te pas.

Dans Magazine

Loslopen bevat ook ronduit smerige scènes, bijvoorbeeld als Takkie in het park uitwerpselen verorbert die onmiskenbaar van een mens zijn. Het ligt voor de hand dat er drugsresten in zitten, wat niet goed is voor Takkie. Op naar de dierenarts. Of als het hondje lekker wat partykots oplebbert en in de rest gaat liggen rollebollen. Na de schoonmaakbeurt met de douche op standje bloedheet volgt de straf:

“Voor straf mag ze tot half elf niet slapen en ga ik haar non-stop superkwaad aankijken van heel dichtbij.”

Droefenis en vrolijkheid gaan gelijk op

Die belevenissen zouden kunnen resulteren in een zekere droefgeestigheid. Zo niet bij Laura van der Haar. Het lijkt haast wel dat naarmate de ellende groter is, haar boosheid groter is, haar vaardigheid om dat om te zetten in sprankelende taal, speels en bij vlagen humoristisch daaraan evenredig is. Meestal is de glimlach niet ver weg en soms is een volle lach niet tegen te houden. Verbaal cabaret van de bovenste plank!

Het is niet altijd leuk. De moord op haar fietsenmaker grijpt haar aan. De man die altijd voor haar klaarstond, altijd binnen een uur haar fiets repareerde, werd doodgestoken. Voor het eerst legde zij bloemen op straat, zoals veel anderen hebben gedaan.

“Overal bloemen, heel erg veel gelukkig, dat maakt het misschien 0,001% minder verdrietig dan wanneer er heel weinig bloemen hadden gelegen.”

Op het kaartje kopieert zij de vertederende spelfout van een ander kaartje, van een basisschoolkind: “Dag lieve fietsemakker.”

Fragmentarisch, beeldend en een unieke stem

Loslopen is fragmentarisch, onrustig, misschien wel net als in het hoofd van Laura van der Haar. Het is daardoor niet een boek dat je uren aan een stuk leest. Af en toe een paar fragmenten is genoeg. Als je meer achter elkaar zou lezen dan zouden bepaalde stijlelementen, zoals de herhalingen, gebruik van hoofdletters of cursiveringen, soms kinderlijke woordspelingen, mogelijk enige irritatie opwekken.

Dat het in haar hoofd nooit rustig is illustreert zij met allerlei terloopse zinnetjes onderaan de pagina’s, zonder enig verband. Het begint met “Containers op een bouwplaats die aan het einde van de dag hoog worden opgetakeld voor de nacht” en eindigt met “Dat honden met scherpere gelaatstrekken langer leven dan die met een platte kop.”

Haar taalgebruik spreekt letterlijk tot de verbeelding. Wat zij meemaakt en wat zij observeert zie je ook meteen voor je tot in alle, soms ook ranzige, details. Haar toon, haar manier van vertellen moet je liggen. Soms is het kinderlijk, impulsief, vermoeiend, maar meestal is het genieten van de manier waarop zij de taal gebruikt. Vindingrijk, kleurrijk, ontwapenend en eigenzinnig, heerlijk afwijkend van het gangbare en daarin uniek.

Eerder verschenen op jkleest