Het deplorabele leven van een seksslaaf
Halverwege zijn relatie met Albert heeft Fernand het ergste uitgehaald wat hij als homo kan doen: vreemdgaan met Céleste! Het was voor Albert nog acceptabel geweest als het om een man ging, maar dat het met een vrouw is, vindt hij vreselijk. Hoewel dit slippertje inmiddels veertig jaar geleden plaatsvond, heeft Fernand nog dagelijks last van de gevolgen. In Maartse kamers beschrijft Y.M. Dangre (1987) hoe deplorabel het leven van de tachtigjarige Fernand geworden is.
Aan het begin van de roman treffen we Fernand ontredderd aan. Albert ligt in het ziekenhuis en is stervende na een herseninfarct. Zonder zijn vriend, de stabiele factor in Fernands leven, verwaarloost hij zichzelf. Bovendien is zijn verleden nog nadrukkelijk aanwezig. Céleste laat hem niet met rust, na al die jaren wil ze hem nog steeds in haar netten verstrikken. Ook Madeleine, de dochter die uit de slechts twee weken durende affaire werd geboren, speelt een rol in zijn leven. Haar houding is veel positiever: ze probeert Fernand bij te staan.
In precies 31 hoofdstukken, een voor iedere dag van maart, beschrijft Dangre het ontstaan, de bloei en het verval van de relatie tussen Albert en Fernand. Beiden hebben een eenduidig en clichématig profiel. De eerste is een kwistig met zaad strooiende, promiscue en ook jaloerse homo, een hypocriet type. De tweede is een gedweeë en onderdanige slappeling die zich wel wil verzetten, maar niet kan en daarom telkens toegeeft aan de seksbeluste Albert. Met één uitzondering: Fernands korte opwelling van heteroseksuele lustgevoelens voor Céleste. Nog steeds heeft hij berouw van dat avontuurtje en projecteert hij zijn onvolkomenheden op haar. Zij is de feeks die hem blijft hinderen.
Aardig aan Maartse kamers is dat Dangre ook in de huid van de in coma liggende Albert kruipt. Via de gedachten en herinneringen van Albert horen we zijn kant van het verhaal en komen we erachter hoe erg hij zich gekwetst voelt door Fernand en Céleste. Doordat beide mannen zo heftig reageren op haar aanwezigheid maken ze zich kwetsbaar voor haar en geven haar zo de gelegenheid regelmatig een wig in hun relatie te drijven.
Dangre schrijft met graagte over de seks van de twee heren en van Fernand met Céleste, soms compleet met alle rondspattende lichaamuitscheidingen die daarbij horen. Na een paar herhalingen weten we het wel, en wordt het wat vermoeiend. De redacteur had er beter aan gedaan in deze passages flink te schrappen.
‘Wat was ik ontstellend zwak. Mijn lijf, mijn geest verdienden straf. Ik legde me plat op het bedlaken, waarna ik recht kwam op handen en voeten, mijn billen prominent naar achteren duwend, als een schietroos. Albert die zich, loodrecht gestrekt, in mij boorde. Pijn. Zachte, tintelende pijn.
In de verdwazing van het genot herkende ik dezelfde onderdanigheid als bij die ouderavond, dezelfde, onmiddellijke onderwerping aan een hoger wezen dat, voor heel even, nedergedaald is op aarde in mensenvorm. In de vorm van Céleste.’
Maartse kamers overtuigt niet. Het gaat over de seksslaaf Fernand die bij gebrek aan een baas wegkwijnt. Een mooi gegeven voor een verhaal over de kwetsbaarheid van een mens, ook of juist in een bizarre setting. Maar zoals Dangre het presenteert, ontbeert het diepte en is het vooral belust op sensatie, zoiets als: kijk mij eens durven, expliciete homoseks van bejaarden.
