De eerste vrouwelijke minister van Nederland
[Recensie] Gerard Mostert is gepromoveerd op het boek met de titel Marga Klompé 1912-1986: Een biografie. Eigenlijk was zijn vrouw Anneke Linders bezig met het onderzoek, maar toen zij overleed besloot hij het over te nemen. De eerste hoofdstukken zijn nog wel door haar geschreven. Die gaan over eerste helft van Marga’s leven: haar jeugd, haar studie en promotie in de scheikunde en haar verzetsactiviteiten in de oorlog. De onderzoekers vragen zich af welke omstandigheden nodig zijn voor een meisje om later de eerste vrouwelijke minister te worden. Haar moeder is heel belangrijk: Marga’s moeder heeft haar altijd gestimuleerd om te studeren en hard te werken. Verder is Marga nooit getrouwd, zodat ze al haar energie (waar ze veel van had) aan haar werk kon besteden. En om in een mannenbolwerk te kunnen functioneren is een oudere man die optreedt als mentor onmisbaar.
Marga Klompé was geen feminist zoals wij die nu kennen. Ze was overtuigd katholiek en vond dat vrouwen voor alles een opvoedende rol hebben. Zij heeft daar zelf aan bijgedragen door jarenlang bevlogen les te geven op een middelbare school, totdat ze lid werd van de Tweede Kamer. Ze vond dat vrouwen wel een belangrijke bijdrage kunnen leveren in de politiek, doordat zij juist anders zijn dan mannen. Ik vind het zeer boeiend om te lezen hoe zij hiermee omging in Nederland in de vorige eeuw.
Het boek is op hoofdlijnen chronologisch opgebouwd, maar binnen de hoofdstukken wordt steeds een thema volledig belicht, waardoor ik soms goed moet opletten in welk jaar we zijn. Er zijn uiteraard ook hele stukken over politiek gekonkel. Die vind ik wat moeilijker door te komen. Gelukkig worden ze afgewisseld met de zeer diverse onderwerpen waar Marga Klompé zich bezighield, zoals de kunstsector, de zorg voor ouderen en werklozen (via de bijstandswet), gastarbeiders en de rellen rondom het huwelijk van prinses Irene, waarvoor zij katholiek werd. Tussendoor wordt een beeld geschetst van Marga Klompé als persoon: hartelijk en streng.
Na haar politieke carrière wijdde Marga zich aan de katholieke kerk, doordat ze lid was van landelijke commissies. In de jaren 1970 ontstond er een tweedeling tussen progressieve en conservatieve katholieken. Marga was vooruitstrevend en was voor afschaffing van het priestercelibaat en het toestaan van vrouwelijke priesters. Dat gebeurde niet, maar toch bleef ze trouw aan de katholieke kerk en ze zocht naar verbinding. Dat is misschien wel de rode draad: Marga durfde haar mening te geven, maar probeerde ook iedereen bij elkaar te houden. Ze had dan ook een enorm netwerk en veel vrienden. Deze dikke pil vraagt wat doorzettingsvermogen, maar bevat zoveel interessante, leerzame informatie dat ik blij ben dat mijn vader me dit boek heeft geleend.
—
Eerder verschenen op Lalagèleest
