Een getalenteerde vrouw
[Recensie] “Moederland” is een deel van de titel van dit boek want Argentinië heeft Máxima gevormd. Marcia Luyten tekent de bewogen geschiedenis van Argentinië, de levensstijl en cultuur van haar inwoners. In Máxima Zorreguieta maakt de lezer kennis met de bewogen Argentijnse samenleving en worden economische en politieke ontwikkelingen geschetst. Tal van Spaanse woorden versterken de Zuid-Amerikaanse sfeer in dit boek dat een mooi inkijkje geeft in dit werelddeel.
De familiegeschiedenis van Máxima komt uitvoerig aan bod en in dit eerste hoofdstuk komen zoveel namen en verhalen voorbij dat de lezer het overzicht misschien dreigt te verliezen. Uiteindelijk leiden al deze mensen dan naar de vrouw om wie dit boek draait.
Máxima draagt haar Baskische afkomst in zich zoals haar vader zegt: “eerlijkheid, karakter, hard werken en el valor de la palabra empenada, de waarde van het erewoord” (p. 51). Máxima komt uit een familie die zich gaandeweg heeft opgewerkt en zo tot de gegoede middenklasse is gaan behoren die zich conformeerde aan het gezag. Zij kreeg een keurige en goede opvoeding met oog voor beschaving en culturele ontwikkeling.
Marcia Luyten weet Máxima door heel het boek heen goed te typeren als een levenslustige, energieke en ambitieuze vrouw die gaandeweg balans in het leven heeft gevonden. “Ze heeft een sterke drive om het maximale uit het leven te halen,” aldus een vriendin van Máxima. Ook haar vriendenkring, haar banen en de wereld waarin zij opgroeit, worden goed belicht.
In sommige zinnen wordt een bepaalde tijd krachtig getypeerd: “Het was 1950, de hoogtijdagen van Juan en Eva Péron, die succes oogstten met hun arbeidersparadijs” (p. 74). Interessant en waarschijnlijk minder bekend is de handelsreis die prins Bernhard in 1951 maakte. Toen Péron door een staatsgreep werd afgezet, belandde Argentinië in een dictatoriale situatie waar grootgrondbezitters, leger en kerk samen de dienst uitmaakten.
Jorge Zorreguieta maakte carrière en kwam in het ministerie van landbouw terecht. Toen Isabel Péron werd afgezet, kwam er een nieuw dictoriaal bewind dat een “systematische moordmachine” ontwikkelde en wat Marcia Luyten hierover vertelt is aangrijpend. Het zijn de zwarte bladzijden van de Argentijnse geschiedenis waarin de nazi-ideologie een rol speelt en er in Nederland beroering is over deelname aan het Wereldkampioenschap voetbal. Het is de periode van de zogenaamde Dwaze Moeder op het Plaza de Mayo plein in Buenos Aires.
Bij de komst van Máxima is er – begrijpelijk – veel te doen geweest over de positie van haar vader in de regering en over de vraag wat hij al dan niet geweten zou hebben. Hij verklaarde er niet(s) van te weten en er vanuit zijn ministerie buiten te staan. Marcia Luyten maakt – voorzichtig weliswaar – duidelijk dat hij hier toch echt een ‘verkeerde herinnering’ aan heeft om een Nederlandse politicus te citeren.
Een goede vriend van Jorge Zorreguieta zegt in 2013 in een interview in de Volkskrant: “Natuurlijk was Jorge Zorreguieta op de hoogte van de verdwijningen. We wisten het allemaal” (p. 125 – 126). Professor Baud, die hier namens de Nederlandse regering onderzoek deed, verklaarde: “Het was praktisch onmogelijk om in Argentinië je ogen te sluiten voor de harde repressie die na de staatsgreep de samenleving in haar greep hield” (p. 126).
Het boek heeft een open en veelzeggend einde waarin Máxima verlangt naar een blijvende relatie.
Marcia Luyten is cultuurhistoricus en econoom, schrijft columns voor de Volkskrant, presenteert het radioprogramma Met het oog op morgen en deed dat eerder ook voor het programma Buitenhof. Uit de noten blijkt dat zij voor dit boek uit veel interviews heeft geput. Een andere coverfoto had dit boek meer geflatteerd.
Wie onze koningin echt wil leren, moet dit boek lezen!
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
