IJzersterke start eindigt in doelloosheid zonder verrassingen
[Recensie] Joop Riessen laat zien dat voormalige politiemensen meer kunnen schrijven dan alleen processen verbaal. Sinds 2009 schreef hij twaalf politieromans, waarvan Meedogenloos de laatste is. Elke keer met politievrouw Anne Kramer in de hoofdrol.
Aanvankelijk leek die rol dit keer weggelegd voor een vrouwelijke rechter, die belaagd wordt door de maffia, net als de overige rechters van een spraakmakende rechtszaak tegen de georganiseerde misdaad.
Attente lezers zien al gauw de parallel met het Marengo-proces tegen Ridouan Taghi en andere poldermaffiosi, waar de dreiging van aanslagen en huurmoorden nooit ver weg is. Zo vindt een herkenbaar stukje actualiteit fraai onderdak in Meedogenloos, met inbegrip van de nietsontziende wreedheid die de onderwereld kenmerkt. Macaber is bijvoorbeeld de manier waarop een kleine crimineel afgeslacht wordt tijdens een kerkdienst in de gevangenis. Een van de rechters moet hollen voor zijn leven terwijl de kogels hem om de oren fluiten. Hoe grof ze ook zijn, de gebeurtenissen zijn geduldig opgebouwd, met oog voor detail.
Greep van de onderwereld op de natie
Door alle geweld is het crisis in Meedogenloos, waar zelfs de minister zich zorgen maakt over de greep die de onderwereld op de natie dreigt te krijgen. Dan duikt Anne Kramer op die het onheil moet keren, als een soort powerwoman die elke kerel de baas is.
De ontwikkelingen volgen elkaar snel op in Meedogenloos. Fijn is daarbij dat Riessen schrijft vanuit het perspectief van de personages die de revue passeren. Telkens kruipt de lezer in de huid van een personage, met alle inkijkjes in motieven, verlangens en andere gevoelens. Door de personages zo dicht bij de lezer te brengen, komt het behoorlijk binnen als een aantal het er niet levend afbrengt.
Van alles wordt gesuggereerd, niets is zeker
Het hoge tempo, de actie, de variatie en diepgang van de personages, de verrassingen, de combinatie werkt als een magneet. Dat effect wordt nog sterker als aanvankelijk nog niet duidelijk is hoe de gebeurtenissen in elkaar grijpen. Er wordt van alles gesuggereerd, maar zeker is er nog niets, elke plottwist is nog mogelijk.
Toch bewijst Meedogenloos dat scherp schrijven niet volstaat voor een goed verhaal. Gaandeweg sluipen er steeds meer oneffenheden het verhaal in. De lezer kan de logica van de gebeurtenissen niet volgen, uitgelegd worden ze nauwelijks. Zo vindt er een brute bendeoorlog plaats in Mexico, zonder dat de lezer een idee heeft waar die goed voor is.
Het alsmaar aanhoudende geweld begint doelloos te worden en de ontwikkelingen krijgen ongeloofwaardige trekjes. Zo is de boef uit het verhaal opeens een paar werelddelen verder gereisd, precies daar waar Anne Kramer ook is. Waarom ook niet?
De subtiliteit uit het begin is vervangen door grofheid. Van een plottwist is geen sprake meer, alles is precies zoals het lijkt. Het liefdesleven van Anne Kramer zoemt er als een hinderlijke bromvlieg tussendoor, zonder toegevoegde waarde. Het naderende einde brengt amper nog verrassingen. Ook niet als Anne wordt ontvoerd vlak voor het einde. De lezer had het busje dat achter haar reed allang opgemerkt, in tegenstelling tot de hoofdpersoon.
Geen duidelijk idee over de boodschap
Hoe ervaren Joop Riessen inmiddels ook is als thrillerauteur, hij maakt de fouten van een amateur. Hij haalt er van alles en nog wat bij, zonder een duidelijk idee van de boodschap die hij ermee wil overbrengen. Dus blijft hij hangen in de actie en het geweld, terwijl de inspiratie uit zijn verhaal sijpelt als lachgas uit een ballon. Naarmate de ballon leger wordt, neemt het hallucinerend effect af. Aan het einde is de boef gevloerd en Anna’s liefdesleven nog dezelfde puinhoop als in het begin.
Er blijft nog één positief punt over: dat van het hoge tempo. De lezer heeft dit verhaal snel uit.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
