Een eeuw Flying Dutchman
Ron Wunderink heeft altijd bij de KLM gewerkt, maar dit is geen gedenkboek in opdracht van de KLM. Het is een biografie van het bedrijf, die leest als een historische roman. De auteur schetst hoe de Haagse kruidenierszoon Albert Plesman luitenant bij de infanterie wordt en sterk in de greep komt van de prille luchtvaart. Hij weet generaal C.J. Snijders (fameus sinds de opstand in de Harskamp in 1918) te overtuigen hem betaald verlof te geven om een luchtvaartmaatschappij op te richten.
Snijders is zo overtuigd dat hij zijn maatschappelijke en financiële netwerk inschakelt om de luitenant te helpen. Hij haalt zelfs koningin Wilhelmina over om diens maatschappij meteen bij oprichting al het predicaat Koninklijk te geven, wat ongebruikelijk is. Snijders was in 1924 voorzitter van het Comité Vliegtocht Nederlands-Indië dat de eerste vlucht van Amsterdam naar Batavia organiseerde. De belangrijkste onderscheiding op luchtvaartgebied heet de Generaal Snijders-medaille. Snijders kreeg hem zelf als eerste in 1932, een jaar voordat hij lijsttrekker werd van het reactionaire Verbond voor Nationaal Herstel. Wunderink vertelt hoe Plesman naar Mussolini en Göring vloog om hen ervan te overtuigen dat oorlog geen zin had, en dat hij door die wonderlijke politieke inmenging in 1941 in de gevangenis kwam. Interessant is het plan in 1986 van KLM topman Orlandini alle hotels van het Hiltonconcern buiten de VS te kopen om wereldwijd een hotelkamer te kunnen koppelen aan een vliegtuigstoel.
De commissarissen van de KLM voelden zich overvallen, en bliezen de al gesloten deal af. Toen vervolgens United Airlines de hotels kocht, verhinderden de aandeelhouders dat ze de naam Allegis Corporation kregen. Ze vonden die idioot en vreesden schade voor het bekende en rendabele merk Hilton. Aandeelhouder Donald Trump verwoordde het zo: de naam is te onbekend en bovendien, “it sounds like a disease from the third world”. Wunderink beschrijft ten slotte de moderne tijd, gekenmerkt door de liberalisatie van het luchtruim en de fusie met Air France in 2003. Wunderink vertelt honderd jaar Nederlandse luchtvaartgeschiedenis in de steeds bredere context van de wereldwijde luchtvaart. Zijn bronnen waren gesprekken met KLM’ers, persoonlijke archieven van topmannen en het bedrijfsarchief. Een index op namen had van deze mooie biografie ook een naslagwerk voor de geschiedenis van de KLM gemaakt.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
