Meubel- en productdesign, architectuur en grafische vormgeving uit de jaren 50 en 60
[Recensie] Design uit de periode 1950 tot 1970 wordt tegenwoordig vaak omschreven als ‘vintage’. Vroeger sloeg vintage op oude port en eerste drukken van foto’s, meestal gedrukt door de fotograaf zelf. Toegepast op design lijkt het eerder een handige verkooptruc te zijn dan een stilistisch label. In de Angelsaksische landen gebruikt men liever de term ‘mid-century design’, een begrip dat de lading beter dekt. Een in 2014 verschenen publicatie die dit design uitputtend documenteert heet dan ook Mid-century design – het complete naslagwerk. Het boek presenteert – ik zou bijna zeggen ‘etaleert’ – zowel unieke stukken en opmerkelijke ‘objets d’art’ als in massa geproduceerde items. Het boek bevat meer dan 1000 illustraties, bijna allemaal in kleur. Plus speciaal voor deze uitgave geschreven essays van gerenommeerde experts. Een must voor lezers die op zoek zijn naar unieke inspiratiebronnen voor de inrichting van hun huis. Maar is het boek ook een must voor de serieuze verzamelaar van design?
Bijna tweederde van dit fraai uitgevoerde boek wordt ingenomen door Materialen en Meesters. Ruim 350 pagina’s vol meubels, verlichting, glas, keramiek, textiel, industriële producten en grafisch design. Iedere sector begint met enkele inleidende essays. Daarna volgen dan, alfabetisch geordend, de beeldbepalende ontwerpers die elk worden beschreven en gekarakteriseerd. Geïllustreerd met royaal bemeten foto’s zodat je een goed beeld krijgt van hun werk. Veel nooit eerder gepubliceerde foto’s ook. Opvallend is hier een zekere onevenwichtigheid. Er worden maar liefst 22 meubelontwerpers besproken tegenover slechts 8 verlichtingsmensen. Ook de andere sectoren moeten het met 7 tot 10 vertegenwoordigers doen. Waren meubels in die periode het meest vernieuwend? Of had het een praktische reden omdat het vuistdikke boek dan echt te dik was geworden? Opmerkelijk is ook dat de invloedrijke architect, meubel- en glasontwerper Alvar Aalto in deze hoofdstukken niet voorkomt. Hij is namelijk met een villa ondergebracht in het deel Huizen & interieurs. De biografieën van de ontwerpers zijn informatief, de inleidende essays daarentegen wat voorspelbaar en vlak. De publicatie sluit af met een handig en behulpzaam A-Z van ontwerpers en makers plus een uitgebreid register.
Gelukkig maakt Mid-Century design geen onderscheid tussen ontwerpers, interieurarchitecten en meer toegepast werkende kunstenaars. Onbekendere ontwerpers die pas de laatste jaren meer in de belangstelling komen, krijgen veel aandacht. Omdat hun werk kwalitatief goed is, maar afwijkt van wat in de na-oorlogse jaren bon ton was, lijken zij nu pas op hun juiste waarde geschat te worden. Denk aan de theatrale en decoratieve lampen en meubels van Jean Royère, de organische meubels van Jens Risom of de sensuele fauteuils van de Brazilianen Sergio Rodrigues en Joaquim Tenreiro.
Het laatste deel Huizen & interieurs beschrijft mid-century woonhuizen en villa’s, vooral gebouwd in de VS. Ze zijn eveneens fraai gefotografeerd. Ik vond dit het meest enthousiaste deel van het boek. Het blijkt dan ook het eigenlijke interessegebied van auteur Dominic Bradbury die ook architectuurpublicist is en het fraaie boek 100 Iconic Houses publiceerde. In dit hoofdstuk waren plattegronden van de betreffende villa’s handig en effectief geweest. Nu lees je allerlei boeiende informatie die je slechts met moeite kunt voorstellen terwijl ook de afmetingen van het getoonde onduidelijk blijven. Of zit ik nu te zeuren bij zo’n rijk naslagwerk?
Mid-Century design zou volgens de ondertitel het complete naslagwerk zijn. Dat lijkt het aanvankelijk inderdaad. Toch maakt het die pretentie niet waar. Want Nederlandse grootmeesters als Friso Kramer en Kho Liang Ie staan er bijvoorbeeld niet in. En dat is een onvergeeflijke omissie.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
