De taal van de rouw
Toen we langs een begrafenis liepen zei je tegen ons:
‘Buk je, laat ze niet je maten nemen.’
Dat was je raad, je wijze raad.
En het was inderdaad een goed advies,
maar je vergat iets wezenlijks:
jij had ook moeten bukken.
Nacho Vegas
[Recensie] De Argentijnse schrijver Mauro Libertella is drieëntwintig wanneer zijn vader, Héctor Libertella, op zijn eenenzestigste overlijdt, na een leven dat in het teken stond van de literatuur. Van hem is er echter nooit werk in het Nederlands vertaald. Gedreven door de herhaalde bewering van Héctor dat de naam Libertella ‘boek van de aarde’ betekent, schrijft Mauro vier jaar na het overlijden van zijn vader Mijn begraven boek, waarin hij zijn intieme gedachten en herinneringen aan zijn vader aan het papier toevertrouwt. Een eerbetoon. Geen woord teveel, geen woord te weinig.
“Hij had op zijn drieëntwintigste zijn eerste roman, ik had op mijn drieëntwintigste zijn dood.”
Mauro weet eigenlijk niet anders dan dat zijn vader een regelmatige drinker is. Een poging om de AA te consulteren, loopt na een jaar toch weer uit op het drinken van wijn, die al snel wordt vervangen door de sterke drank. Héctor en zijn vrouw scheiden, wat het startschot is van de snel intredende aftakeling en veroudering. De wetenschap dat hij suikerziekte heeft en zijn levenswijze daar geen goed aan doet, houdt hem niet van de drank, want zonder kan hij, zo geeft hij toe, niet goed meer functioneren. Op een dag besluit Héctor zich op te sluiten in zijn huis om zijn literaire erfenis te voltooien, de passie voor het schrijven, het enige dat hij zijn kinderen zal kunnen nalaten. Hij komt zijn huis bijna niet meer uit, hult zich in zijn sigarettenrook en eet slecht of bijna niet. Geeft zich over aan amor fati.
“Zoals altijd was hij goedgeluimd en vertelde hij enkele hallucinante verhalen, in het begin was het beeld nog niet zo confronterend. In de loop der jaren viel het me steeds meer op dat hoe leger de flessen wijn en whisky raakten, hoe beter zijn humeur werd en opgeblazener de tentoonspreiding van zijn retorica. Overdag zag ik hem nooit, zodat ik kan zeggen dat ik mijn vader in die lange laatste jaren nooit nuchter heb gezien. En als ik hem weleens toevallig in de avonduren in een bar tegenkwam, kon ik zien dat zijn handen beefden.”
Wat zo fijntjes uit de openhartige tekst straalt, is de onvoorwaardelijke liefde en respect die Mauro voor zijn vader blijft voelen, ook in lastigere perioden waarin zijn vader verbaal agressief is en de onmacht hem gewelddadiger maakt. Een literaire hommage, puur en kwetsbaar. Oprecht en ontroerend, zonder appèl te doen op het sentiment. Niet oordelend, niet verwijtend en nog steeds met de liefdevolle herinneringen aan zijn vader. Een liefde die niet stopt na de dood.
“Ik herinner me de tijd toen ik nog jong was en je aan je bureau opzocht, […], ’s avonds, voor ik naar bed ging. Jij was de hele nacht bezig met schrijven en corrigeren en je legde een berg papieren proppen voor me aan waar ik me in kon laten vallen. De resten van jouw literatuur – dat verworpen en nog warme materiaal dat je op de grond smeet en langzaam een piramide van herschreven pagina’s vormde – waren mijn privéspeeltuin.”
De dood van vader Libertella is onvermijdelijk, de dodewake eist veel van zijn kinderen, maar hij mag thuis sterven in hun aanwezigheid. Uitgeverij Karaat startte in 2010 een onafhankelijke kwaliteitsuitgeverij en geeft onder andere het werk uit van jonge Zuid-Amerikaanse schrijvers, in goed verzorgde, genummerde edities. De kleine uitgeverijen die zich richten op het niet-alledaagse werk van niet-alledaagse auteurs hebben het niet gemakkelijk om zich in de met ‘bestsellers’ overspoelde markt te profileren, maar bij deze uitgeverijen staat kwaliteit voorop. Dit is terug te vinden in deze pure en heldere getuigenis van een zoon die zijn vader eert.
—
Eerder verschenen op metdeneusindeboeken.nl
