Een pleidooi voor een zuivere benadering
[Recensie] Derek de Beurs, verbonden aan het Trimbos instituut en de afdeling klinische psychologie van de VU, heeft met dit boek een missie: misverstanden over suïcide weerleggen zodat er een beter beeld ontstaat van hen die uit het leven stappen. Dagelijks nemen vijf mensen in ons land dit ingrijpende besluit en wereldwijd gebeurt het elke veertig seconden.
Het lot van deze mens gaat de schrijver ter harte en in dit boek zet hij zich in om het imago dat vaak aan suïcidanten kleeft, te veranderen. De Beurs weet hoe er tegen suïcidale mensen wordt aangekeken in de samenleving, hoe halve waarheden, volkswijsheden en vooroordelen het ware beeld van de crisis waarin deze mensen verkeren, vertroebelen.
Dit boek wil dan ook het taboe van suïcide doorbreken en het belangrijkste advies dat de auteur kan geven, is: praat erover! Dit is het belangrijkste dat hij mensen in trainingen meegeeft. Dat klinkt simpel maar het gesprek houdt de dingen open en doorbreekt het vaak fatale isolement van mensen.
In de inleiding legt de schrijver uitgebreid verantwoording af van de inhoud en methodiek van dit boek; daarin wordt de wetenschappelijke benadering zichtbaar al is het boek goed leesbaar voor een brede kring geïnteresseerden. Die wetenschappelijke achtergrond komt ook in de weerlegging van de negen mythen steeds weer naar voren. De Beurs geeft uitleg aan de hand van onderzoeken en betrekt inzichten en wetenschappelijke kennis uit de psychologie bij de bespreking van de mythen die hij kort en duidelijk neerzet.
Zo wordt bijvoorbeeld verondersteld dat het aantal suïcides rond feestdagen toeneemt. Dat blijkt echter niet zo te zijn. Wél is er een toename van zelfdoding in de lente en daalt het aantal suïcides vervolgens in de herfst en winter. Dit kan als ‘het effect van de verbroken belofte’ worden verklaard zegt De Beurs: in de lente zijn mensen levenslustiger en die algemene stemming versterkt het contrast met de eigen sombere stemming van de suïcidant. Er is ook een biologische verklaring over de invloed van zonlicht. Beide opvattingen zijn nog onderwerp van onderzoek.
Een andere algemene opvatting is dat mensen veronderstellen dat mensen suïcide plegen omdat ze dood willen. Dat is niet het geval: ze willen ontsnappen aan de situatie waarin ze op dat moment verkeren. Ze voelen zich daar niet meer tegen bestand: “Ze willen ontsnappen aan het lijden, niet aan het leven zelf”, pagina 64. Dit is misschien wel de belangrijkste mythe die in dit boek ter sprake komt en deze zou nader uitgediept kunnen worden. Waar lijden mensen aan in hun leven en hoe zouden ze daarin door anderen in de samenleving geholpen kunnen worden?
Een andere mythe is de invloed van de media (die vaker de schuld krijgen van actuele ontwikkelingen). De auteur geeft tien richtlijnen voor de wijze waarop de media met suïcide behoren om te gaan.
De veronderstelling dat het aantal suïcides tijdens een recessie toeneemt, blijkt juist te zijn: “Financiële onzekerheid, stress, ontslag, uitzichtloosheid, bezuinigingen … al deze factoren verhogen de kans op suïcide”, pagina 128.
Een zinvol boek over een moeilijk onderwerp.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
