De mythe van het zaagschip
[Signalering] Door een leesfout werd een met ijzer verstevigd schip (navis ferrata) aangezien voor een schip dat voorop was uitgerust met een zaag (navis serrata). Zo ontstond de mythe van het zaagschip dat de ketting zou hebben doorgezaagd die door de inwoners van Damiate ter bescherming van hun stad zou zijn gespannen in de Nijl. Deze suggestie van Jaap van Moolenbroek is slechts één intrigerend voorbeeld van hoe rondom de inname door kruisvaarders van deze nu in Egypte gelegen stad (1219) een volstrekt fantasieverhaal werd geconstrueerd. De bijdrage aan de strijd die volgens de oudste bronnen werd geleverd door Teutonici et Frisones gaf aanleiding tot mythevorming rondom het heldendom van Haarlemse burgers, die hieraan hun stadswapen te danken zouden hebben gehad.
De doorwerking van dit broodje-aapverhaal in woord en beeld vormt, nadat Van Moolenboek eerst heeft geprobeerd de historische feiten op een rij te zetten, de hoofdmoot van dit luxe uitgegeven boek. Het is wel een studie voor fijnproevers, waarin de vele tientallen versies van het verhaal die door de eeuwen heen verschenen in detail beschreven worden. Het afkalvende geloof in de mythe toont de geleidelijke professionalisering van de geschiedwetenschap in de praktijk, hoewel het verzinsel van Haarlemse betrokkenheid hardnekkig blijkt.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
