"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Niets bijzonders

Donderdag, 9 oktober, 2014

Geschreven door: Paul Mennes
Artikel door: Carmen Meuffels

Andy Warhol en het confronterende ongemak

Andy Warhol is dood. Of toch niet? Kasper Lazarus is een Belgische schrijver. Of toch niet? In Niets bijzonders, de nieuwste roman van Paul Mennes, staat alles op losse schroeven. Sommige hoofdstukken lijken ons een rechtlijnig verhaal over een schrijver met een writersblock in Amerika te bieden, maar die illusie houdt nooit lang stand.  Personages komen op, verdwijnen weer, of versmelten even later met elkaar – dood of levend. Mennes lezen is uitgedaagd worden.

Dat de Vlaamse auteur het experimentele niet schuwt, weten we al uit zijn vroegere werk (denk bijvoorbeeld aan de bizarre roman Soap uit zijn trilogie Toast). Je hoeft bovendien geen Menneskenner te zijn om op te merken dat zijn werk zich kenmerkt door een flinke dosis cultuurkritiek, die zich weliswaar niet expliciet manifesteert, maar toch vrij gemakkelijk als zodanig te herkennen is. Zo ook in Niets bijzonders.

Maar zo ver zijn we nog niet. In een poging deze recensie te voorzien van een heldere structuur die Mennes’ roman ontbeert, doe ik eerst een poging om uit dit moeilijk samen te vatten boek toch een synopsis te destilleren. Niets bijzonders gaat over een Belgische schrijver, Kasper Lazarus, die in Amerika aan een nieuw boek werkt. Daar, in Pennsylvania, dwaalt een man rond die beweert de gereïncarneerde Andy Warhol te zijn, terwijl Kasper telkens meer door de overleden Warhol gefascineerd raakt naarmate het schrijven hem niet lukt.

Van de hak op de tak

De korte hoofdstukken zijn afwisselend geschreven vanuit het perspectief van ‘Andy’, Paul Morgenstern (de psychiater van ‘Andy’), Kasper, De levende doden (een Facebookgroep voor en door overleden beroemdheden) en diverse individuen uit de laatstgenoemde groep. Een duidelijke verhaallijn zit er niet in, en chronologisch is het evenmin. De gedachtes van de personages lijken lukraak neergepend zoals ze opkwamen – van de hak op de tak springend en bij vlagen volkomen onnavolgbaar.

Dans Magazine

Vermoeiend? Ja, soms. Maar de manier waarop Mennes alle conventies van de traditionele roman loslaat is ook verfrissend. Standaardalinea’s wisselt hij af met interviews, met Facebookberichten (inclusief Facebooklay-out en papieren ‘vind ik leuk’-knoppen) en met lijstjes waarin dingen opgesomd worden.

Cultuurkritiek met een flinke dosis ironie

Een gevaar van dit ‘alles kan, alles mag’-procédé is dat het letterlijk nergens meer over gaat. Absurdisme dat enkel in dienst staat van vervreemding levert geen goede literatuur op. Deze valkuil weet Mennes echter te omzeilen door zijn eerdergenoemde en hem typerende cultuurkritiek en dan vooral door de manier waarop hij die brengt, namelijk consequent met een flinke dosis ironie. Bijvoorbeeld in de observaties van Kasper:

Toen ik ging zitten haalde de vader drie iPads uit zijn rugzak en legde die voor de neuzen van de kinderen. Ze gaven geen kik meer. De ouders zaten gelukzalig hun hamburgers te eten. Alle jonge ouders zouden een gratis iPad per kind moeten krijgen. Apple zou zonder veel moeite een hoop jonge klanten krijgen. Iedereen zou er beter van worden. Ik maakte een foto van mijn hamburger. In restaurants kies ik altijd dingen waarvan ik weet dat ze er goed uit zullen zien op Facebook.

Dergelijke observaties zijn humoristisch, omdat we onszelf erin herkennen. Tegelijkertijd wringen ze, om precies dezelfde reden. Mennes overdrijft, met effect.

Zijn nieuwste roman zet je aan het denken. Niets bijzonders lezen is onwennig en soms ongemakkelijk confronterend, soms grappig en soms onbegrijpelijk. Maar niets bijzonders – dat is het zeker niet.


Eerder verschenen op Recensieweb


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.

Boeken van deze Auteur:

Niets bijzonders

Het konijn op de maan