Een broer in de dodencel
[Recensie] Soms zou je willen dat er geen einde aan een boek komt. Nieuwe maan van Sarah Crossan is zo’n jeugdroman. De Ierse schrijfster is een van de interessantse Young Adult-auteurs van dit moment en lijkt met ieder boek beter te worden. Ze valt op door haar maatschappelijke onderwerpkeuze en haar stijl. Gewicht van water (over immigratie) en Een (over een Siamese tweeling, bekroond met de Diorapthe Literatourprijs 2017) werden bijna in de versvorm geschreven en dat geldt opnieuw voor Nieuwe maan. Een keuze die vooral betekent dat er veel wordt weggelaten. Korte hoofdstukken met staccato zinnen die bijna allemaal to the point zijn. Wie van meanderende literatuur vol stijlbloempjes houdt, is bij Crossan aan het verkeerde adres. Er staat er wat er staat, in your face.
En er staat nogal wat. Joe (17) reist af naar Texas waar zijn oudere broer Ed in de dodencel wacht op het onvermijdelijke dat niet meer ver weg is. Hij heeft de moord op een politieagent bekend, wat overigens niet wil zeggen dat hij het heeft gedaan. Crossan laat met veel flashbacks zien hoe het leven van het gezin is verlopen. Een verslaafde moeder, een tante die probeerde te redden en wat er te redden valt en een oudste broer die zijn broertje en zusje probeert te redden. Uiteindelijk wordt het hem teveel, Ed vertrekt. Het eerste dat het gezin weer van hem hoort is dat hij is opgepakt en vervolgens de doodstraf krijgt.
De broers hebben elkaar tien jaar niet gezien en het contact verloopt dan ook niet vanaf het begin sprankelend. Er zijn veel vragen, er is wantrouwen en er is weinig tijd, door die verdomde onontkoombare dodelijke injectie die steeds maar dichterbij komt. Die gegevens maken het verhaal spannend en stuwend. Het zuigt je naar binnen en je moet doorlezen, of je wil of niet. De personages zijn echt en geloofwaardig en als het zusje en de tante uiteindelijk ook naar Texas komen, ontstaat er een snelkookpan. Dat Joe een vriendinnetje in Texas krijgt, die een nogal onverwachte kant heeft, leidt af. Het gaat om de vier hoofdpersonen die veel van elkaar houden, ondanks alles, en met elkaar iets meemaken dat niet voor te stellen is. Een van hen krijgt de injectie en zal er binnen afzienbare tijd niet meer te zien. Behalve als het de advocaat op tijd lukt om de juridische molen te laten haperen.
Over de stijlvorm valt te discussiëren, er zijn argumenten om het kinderlijk en gemakzuchtig te noemen maar dat gaat voor deze roman niet op. Nieuwe maan is gebaat bij deze manier van vertellen. Wat zeg je nog tegen elkaar in die laatste dagen? Alles doet er toe, ieder woord. Het is liefdevol, rauw en puur en uiteindelijk hartverscheurend. Crossan legt met haar uitgepuurde stijl de essentie bloot legt. Van een onmenselijk systeem en van de liefde. Het komt zo dichtbij dat het pijn doet. Een absolute aanrader.
—
Eerder verschenen op Jaapleest
