"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Nostalgic journeys

Zaterdag, 9 april, 2022

Geschreven door: Stefan Bitterle
Artikel door: Evert van der Veen

De romantiek van reizen

[Recensie] Reizen doe je niet om ergens te komen maar om de reis zelf zei de Duitse dichter Goethe, die leefde van 1749 tot 1832. Blijkbaar onderkende hij in een tijd dat reizen voor veel mensen nog een flinke uitdaging was, al de charme van het reizen zélf.

In de inleiding van Nostalgic journeys wordt stilgestaan bij kunstenaars en musici die reizen maken om esthetische inspiratie op te doen in een voor hen nieuwe, nog onbekende omgeving. Ook zijn er sinds de middeleeuwen ontdekkingsreizigers waarvan Columbus misschien wel de meest spraakmakende is. Verder zijn er pelgrims die een – soms lange – reis maken met een religieus doel. De plaatsen die zij bezoeken hebben geleid tot de bouw van vaak grote kerken die een grote aantrekkingskracht op gelovigen uitoefenen.

De Engelsman Thomas Cook organiseerde in 1841 de eerste excursie voor particulieren, een treinreis van 8 mijl. In de tijd dat treinen een opkomend fenomeen waren, was dat blijkbaar een interessante aanbieding…

De Duitse boekhandelaar Baedeker uit Koblenz, die leefde van 1801 tot 1859, richtte een uitgeverij voor reisgidsen op, een teken dat er toen een bredere belangstelling voor reizen begon te ontstaan. De Baedeker reisgidsen zijn nog altijd een begrip in de reiswereld.

Boekenkrant

Nostalgic journeys – geschreven in het Engels en in het Duits – portretteert in een aantal thematische hoofdstukken de reizende mens vanaf het einde van de 19e eeuw tot in de jaren 50 van de vorige eeuw. Het is de periode waarin het reizen door een groeiende groep mensen wordt ontdekt, vooral door hen die zich dit kunnen permitteren. Het massatoerisme vanaf de jaren 60 en 70 komt in dit boek niet voor, dan is de romantiek er ook vanaf. Ieder hoofdstuk behandelt een onderwerp: badplaatsen en kuuroorden, trein, bergsport, hotels, luxe passagiersschepen, auto en vliegtuig. Ieder hoofdstuk is voorzien van een historisch getinte inleiding waarin een kort overzicht wordt gegeven.

Wat dit boek aantrekkelijk maakt, zijn de oude foto’s die een prachtig tijdsbeeld geven zoals toeristen aan het eind van de 19e eeuw op de Acropolis in Athene, bij de Sfinx in Egypte en bij de Vesuvius in Italië. Prachtig zijn de foto’s van de badplaats Trouville sur Mer uit 1890 en de elegante promenade in zee van Nice uit 1895.

Interessant zijn ook de schilderijen zoals het impressionistische schilderij La Plage van Fournier uit 1900 met keurig geklede mensen in een strandstoel. Ook het schilderij La Gare van Monet uit 1877 is prachtig en toont de bijna mystieke sfeer van de Parijse stationshal.

Bijzonder is de foto van de orthodoxe kapel in de Trans Siberië Expres uit 1903 en interessant zijn de talrijke affiches in alle hoofdstukken die reclame voor reizen maken. Fraai is de prachtige muziekkamer aan boord van passagiersschip Columbia in 1891. Ook de eersteklas eetzaal aan boord van passagiersschip Normandië in 1935 mag er zijn. Het is een zaal van bijna 100 meter lang, verlicht door 38 hoge lichtzuilen. Indrukwekkend is de foto van de binnenkomst van het passagiersschip United States in de haven van New York in 1952, omringd voor vele sleepboten, want het schip wordt dan in de vaart genomen. Historisch interessant is de foto van de zeppelin Hindenburg uit 1936 boven Manhattan.

Er komen ook bekende mensen op de foto’s voor zoals Jacqueline Kennedy op wintersport in Gstaad in Oostenrijk, in 1966 en prinses Beatrix en Claus op dezelfde locatie, eveneens in 1966. John Lennon en Ringo Starr van The Beatles zijn gefotografeerd in het vliegtuig op weg naar de Verenigde Staten waar ze in 1964 een tiendaagse tournee zullen doen.

Nostalgic journeys is een prachtig sfeerboek dat herinneringen oproept aan vervlogen tijden!

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles