Ja, ja, oppervlakkig
Ken je Florence Vos niet? Het zou niet anders kunnen: Florence, kortweg Flora, heeft immers een eigen website, een facebook-account, ze schrijft voor het persoonlijke ervaringenblad Haar verhaal en was al te zien in een funniest home babyvideo, de miniplaybackshow en verschillende tv-publieken. Of hoe waarom, het debuut van Hanna Bervoets, is haar verhaal, een bizar verhaal, met knipogen naar moderne cultuurcliché‘s, maar vooral veel verveelde oppervlakkigheid.
Flora kent zichzelf wel, ze is overzichtelijk. Haar moeder streefde altijd naar schoonheid en succes voor haar dochter, en daar kon ze – kan ze – alleen maar mee instemmen. Nu haar moeder uit beeld is verdwenen, in coma is gegleden bij een operatie, zal ze daar nog harder naar streven. Ondanks haar anonieme rol als neerpenner van de ware verhalen van lilliputter Mimi Munchen en pubermeisje Kimmy de Leeuw (die haar voortanden kwijt is), valt ze op in het hedonistische uitgaansleven van de stad.
‘“Fuck hè,” zei Venus. “Ja,” zei Hanna. Ze smeerde gloss op, er plakte een haar aan haar lip. “Mooie lippenstift heb jij,” zei ze tegen mij. “Mag ik die lenen?”
“PEEEP!”
“Een sms!” riep Venus. Het blauwe licht uit haar Nokia scheen in haar gezicht: “ Oh my god , hij is hier.”’
Bervoets herkent de cliché‘s, licht ze uit, speelt ermee, en haar beschrijvingen van de nachtelijke jongerencultuur overtuigen, net zoals die van de oudetruttencultuur overdag(‘Uren hadden [collega] Lily en Stan gepraat. Over boeken die ze allebei cadeau hadden gekregen maar nog steeds niet hadden gelezen, over de samenstelling van hun families en, na een stuk of zes drankjes, over vreemdgaan binnen relaties en of dat onvermijdelijk is. Beiden vonden van niet.’). Oppervlakkigheid past bij die cultuur, het past bij Flora en bij haar nerveuze ondergangsdans, maar de grappigheid ligt er tegelijk wel erg dik op.
Bervoets gaat echter verder, met ‘PEEEP’ dus, en met stripballonnen (‘KNAL!’). Ik zie niet in hoe dit soort kunstgrepen, die de serieuze stripliteratuur wel achter zich heeft gelaten, meer dan vaart en ergernis kunnen geven. Meer typografisch geschreeuw zijn de namen van de mensen die Flora ontmoet, in in paginavullende kapitalen. ‘MILO MENKO’ ‘JA’, wat moet dat betekenen? Goed, het is gekte, en dat is Bervoets laconieke toon: lees maar, de wereld is gek, en het kan me niet schelen.
Wat wel voor dit debuut pleit, is de plot, of het perspectief, dat na het eerste deel (‘Of’) revolutionair wijzigt. Niet voor niets merkt de vertelster al rond pagina 30 op, als de consequentieloze gebeurtenissen en de coole toon al aardig beginnen te irriteren: ‘Als je je verveelt, kun je alvast naar Hoe bladeren.’ En inderdaad, in ‘Hoe’ blijkt dat Bervoets heel vakkundig een oppervlakkig leven heeft geschetst en zaken van leven en dood buiten beschouwing heeft gelaten. Ook blijkt waar de enorme kapitalen voor dienden – dit laconieke-jongemensenboek wordt bijna een thriller! Dat geeft dit boek een meerwaarde, maar de vraag is hoeveel lezers inmiddels niet al zijn afgehaakt. Eerst verveeld, dan spannend, maar Of hoe waarom blinkt vooral uit in oppervlakkigheid.
