"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Onbekende erfenis

Woensdag, 24 juni, 2020

Geschreven door: Joachim Krause
Artikel door: Henk Slechte

Openhartig boek van zoon over de verering van zijn moeder voor Hitler

[Recensie] Tussen ouders en kinderen heeft lang een zwijgcultuur bestaan rond de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog. Ouders vertelden weinig en kinderen begrepen dat ze beter niets konden vragen. De verhalen die inmiddels wel zijn gepubliceerd, komen vooral van nakomelingen van Joodse families en van verzetsmensen, minder van kinderen van nationaalsocialisten. Omdat weinig mondeling is gewisseld, vormen brieven en dagboeken van ouders en grootouders de belangrijkste bron.

Onbekende erfenis is een openhartig, interessant en moedig boek dat een zoon uit brieven en dagboekfragmenten heeft samengesteld over de verering van zijn moeder voor Hitler en de voorzichtig kritische houding tegenover het nationaalsocialisme van zijn vader, een predikant. De moeder van de in 1946 geboren chemicus en theoloog Joachim Krause liet een keer doorschemeren dat ze ‘per ongeluk’ lid van de NSDAP was geweest, maar daar bleef het bij, en hij vroeg er nooit meer naar. In de nalatenschap van zijn ouders vond Krause dagboeken en zo’n 1800 brieven, gewisseld tussen zijn ouders en een oom die in 1942 als nazi-officier aan het front was gesneuveld. Die bronnen laten zien hoe een stel hoog opgeleide Duitsers, die hun kinderen zich herinneren als humaan en weldenkend, het nationaalsocialisme en deszelfs Leider omarmden. Ze gaven openhartig hun mening over de oorlog die de Führer moest voeren, de verhouding tussen het nationaalsocialisme en zaken als geloof en seksualiteit en natuurlijk het Jodenvraagstuk. Grootvader via moederskant was overtuigd lid van de NSDAP, de SA, het Duitse Arbeidsfront en de NS-Artsenbond. Na de oorlog werd de vader gedenazificeerd en vrij van nazi-smetten verklaard, maar Krauses moeder, die in de oorlogsjaren was opgeleid tot lerares, heeft zich nooit aan dat proces onderworpen. Ze heeft niet meer voor de klas gestaan. Het gezin woonde na de oorlog in de DDR, wat de opmerking van Joachims broer Michael (1950) interessant maakt. Hij herinnert zich hun opvoeding als antifascistisch en antiracistisch. Hun ouders hebben de kinderen volgens hem meegegeven dat Hitler een misdadiger was en de Holocaust een niet goed te maken onrecht. Zijn ouders waren tegen de communistische dictatuur en deden daarom niet mee aan de schijnverkiezingen in de DDR.

Onbekende erfenis is royaal gedocumenteerd met korte biografieën
van de drie briefschrijvers, een lijst van begrippen en afkortingen
en een verklarend personenregister.

Dans Magazine

Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine