Rouw op Spitsbergen
[Recensie] Bas Fretz is nog maar 21 jaar als ze mee mag met een wetenschappelijke missie naar de Noordpool, per schip. Dat klinkt geweldig, maar de reden dat zij met deze reis meegaat is heel verdrietig: haar promotor Reinier is onverwacht overleden. Bas kon het heel goed met hem vinden en was stiekem verliefd op hem, maar nu zal ze er nooit achterkomen of hij ook van haar hield. En daar zit ze dan een maand lang op dat schip met een groep toponderzoekers, om Reiniers onderzoek voort te zetten.
Het eerste hoofdstuk grijpt me meteen aan. Iemand filosofeert over de dood, op een poëtische manier. Ellen de Bruin laat me als lezer nog even in het ongewisse waar ze heengaat. In het hoofdstuk erna is Bas op Spitsbergen en in flashbacks wordt duidelijk hoe haar band met Reinier was. Ze deden samen onderzoek naar eencellige fossieltjes. Nu moet zij alleen verdergaan, want de andere onderzoekers uit de vakgroep richten zich op blaadjes en niet op diertjes. De missie naar de Noordpool is bedoeld om onderzoek te doen naar welke fossielen daar voorkomen, om iets te kunnen zeggen over klimaatveranderingen miljoenen jaren geleden.
Bas is vers in de rouw, maar ze is vooral zeeziek. Een medewetenschapper die zich ook opwerpt als scheepsarts geeft haar pillen, die hallucinaties als bijwerking hebben. Bas komt in een soort dromerige toestand terecht. Ze voelt zich nogal ongemakkelijk tussen die onbekende mensen. Toch is er iemand die zich over haar ontfermt als ze kotsmisselijk en zwetend door de gangen van het schip dwaalt. Maar wie het is, kan ze in het donker niet zien. En ze weet ook niet precies wie de zwartharige man is die elke avond op de rand van haar bed zit om te kijken hoe het met haar gaat…
Na een paar dagen besluit Bas om te stoppen met de pillen. Gelukkig is ze ‘ingeschommeld’ en niet meer misselijk. De mensen op het schip worden beeldend beschreven: de zusjes die onderzoek doen naar walvissen, de Texanen die in filmcitaten praten, de Duitser die op zoek is naar ijsberen en de Japanse jongen die met Bas communiceert door tekeningetjes voor elkaar achter te laten in het lab. Door diverse gesprekken blijken haar veronderstellingen over Reinier en zijn verhouding met anderen stuk voor stuk niet te kloppen. En ook de mensen op het schip blijken niet altijd te voldoen aan Bas’ vooroordelen. Ondertussen zijn er zijn nogal wat technische problemen met het boormateriaal. Dat maakt het spannend, maar ik wil vooral weten hoe het verdergaat met Bas zelf. Ik moet mezelf soms beheersen om niet al te gulzig door te lezen.
Zo dromerig als het begin van het boek is, zo glashelder is het aan het einde. Op een paar plekken is het misschien iets te uitleggerig, maar dat hindert niet. Het verhaal wordt netjes afgerond met een ontroerende slotscène. De inhoud van Onder het ijs is net zo mooi als de kaft.
—
Eerder verschenen op Lalagè leest
