Vreemde vissen, koraal, algen en pinguïns
[Recensie] De Italiaanse zeebioloog Mariasole Bianco is gefascineerd door al het leven onder water. In Onder het oppervlak vertelt ze enthousiast over de meest vreemde vissen, koraal, algen, pinguïns en nog veel meer bewoners van de zee. Zelfs op 10 kilometer diepte is nog leven te vinden: kleurloze dieren voeden zich daar met wat van boven naar beneden komt gedwarreld. Ze zijn bestand tegen het koude water en de hoge druk, onder andere door hun traagheid. Ze kunnen daardoor erg oud worden. Ik vind het geweldig om over dit alles te lezen en vlieg door de eerste helft van het boek heen.
Mensen weten nog maar weinig van wat zich diep in de oceaan afspeelt. Sterrenkundigen en ruimtevaarttechnologen hebben honderden malen grotere budgetten dan oceaan-onderzoekers. Er zijn gedetailleerdere kaarten van de maan dan van de zeebodem. Toch wordt steeds duidelijker hoeveel invloed de zee heeft op ons klimaat en op ecosystemen. Dat is ook logisch als je bedenkt dat 71% van onze aarde bedekt is met water.
De bonte parade van zeedieren gaat nog even door. Er staan geen plaatjes in het boek, dus af en toe google ik een dier om te weten hoe het eruitziet. De vertaling van Edwin Krijgsman vind ik soms wat houterig, maar over het algemeen leest het prettig.
Na de diepste zeeën gaat het over kusten, moerassen en de poolgebieden. Het is prachtig en tegelijk treurig, want de mens zorgt ervoor dat al dit moois bedreigd wordt. Er worden te veel vissen gevangen en er belandt steeds meer plastic in de zee. Beschermde natuurgebieden zijn meestal op het land. Het lastige daarbij is dat internationale wateren, dus open zee, niet onder het rechtssysteem van een land vallen, dus niemand voelt zich er verantwoordelijk voor.
Het kan dan ook niet anders dan dat dit boek eindigt met een oproep om het tij te keren. Eerst worden natuurorganisaties en activisten genoemd uit verschillende landen. In Nederland hebben we Sea First, een mooie club die onder andere gastlessen op scholen verzorgt, om kinderen bewust te maken van het belang van oceaanbescherming. Jammer dat zij niet genoemd worden in dit boek. Daarna volgt nog een hoofdstuk met tips over duurzamer leven. Het enige originele daaraan is de tip om te gaan snorkelen, zodat je de schoonheid van het onderwaterleven ervaart en gemotiveerd wordt om je ervoor in te zetten. Ik zou graag een keer gaan snorkelen op een plek waar vissen zijn, maar waar kan je dat het beste doen als je liever niet met een vliegtuig reist?
Dit boek werd aangeraden door Leonieke Baerwaldt, die de zee een belangrijke rol gaf in haar debuutroman Hier komen wij vandaan.
—
Eerder verschenen op Lalagè
