Taal is dynamisch
[Recensie] Sterre Leufkens en Marten van der Meulen vormen tezamen het verzonnen en taalkundige personage ‘Milfje Meulskens’. Toen zij in het najaar van 2012 met elkaar in gesprek raakten, kwamen ze tot de ontdekking dat er veel over taal wordt gesproken, en niet altijd positief. Zo hoorden zij uitspraken als ‘onze taal is aan het verloederen’, ‘jongeren weten niet meer hoe het moet’ en ’taalregeltjes vervagen door de sms-taal die algemeen gebezigd lijkt te worden’. Omdat het duo zijn kennis graag laagdrempelig over wilde brengen begonnen Leufkens en Van der Meulen een blog: De taalpassie van Milfje.
Ze hadden het idee opgevat de dingen die de taalwetenschap ontdekt had beter bekend te maken bij, en te delen met, een breed publiek. Het is echter niet de bedoeling de taalliefhebber op fouten te wijzen. Het duo wil inzicht geven in daar waar een fout vandaan komt, wat taalfouten zeggen over de hersenen en wat precies taalwetenschap inhoudt. Kennis hebben van taal is essentieel voor heel veel beroepsgroepen, het geeft inzicht in de aard van mensen en in hoe we elkaar begrijpen.
Taalwetenschappers doen onderzoek naar taal en naar hoe het werkt. Waarom verschillen talen van elkaar, waarom verandert taal, hoe steekt een taal in elkaar? Waarom kent de Nederlandse taal het woordje ‘er’? Eigenlijk betekent het niets, maar in tegenstelling tot andere talen gebruiken we het wel. Een bijzonder lastig woordje om te leren gebruiken voor degene die de Nederlandse taal wil leren. Er worden heel frappante ontdekkingen gedaan, en nog steeds is er veel te ontdekken.
En toen was er een boek
Milfje heeft de stoute schoenen aangetrokken en een boek geschreven over taal, de Nederlandse taal welteverstaan. Om wat bij te dragen aan de voortgang van kennis van taal in het bijzonder. In dertig hoofdstukken geeft Milfje de lezer inzicht in een breed scala aan ontdekkingen uit de taalkunde. “En dit is nog maar het topje van de ijsberg aan waanzinnig taalwetenschappelijk onderzoek, zo massief dat er wel honderd Titanics op stuk zouden kunnen lopen.”
Het boek bevat een selectie van interessante onderzoeken en de uitkomsten ervan. Zo is bijvoorbeeld ontdekt dat mensen die een taal spreken die vele woorden kent voor ‘geur’, ook feitelijk beter kunnen ruiken. Uit hersenscans is gebleken dat we onze linker hersenhelft gebruiken voor de verwerking van taal, maar dat de rechter hersenhelft juist weer op ‘standje waakzaam’ staat bij het luisteren naar metaforen en ironie.
Dat taal essentieel is voor het onderhouden van contacten is een vaststaand feit, maar hoe werkt taal bij iemand die doof of blind is? “Een woord betekent meer dan je denkt. Een woord (of zin) zegt namelijk ook iets over z’n gebruiker. Het maakt een enorm verschil of iemand zegt ‘zij converseren’ of ‘hun kletsen’. Zeggen dat het tweede fout is, is saai: het is leuker om je af te vragen waarom we zoiets gebruiken.” Milfje Meulskens vindt het mateloos interessant om te kijken hoe taal gebruikt wordt, in een krant en in de boeketreeks, op straat en in de rechtszaal.
Conclusie
Het enthousiasme straalt van dit boek af. De liefde voor taal wordt op een ludieke wijze op de lezer overgebracht en het is fascinerend te lezen wat er allemaal al is ontdekt op taalkundig gebied. Het staat bomvol leuke weetjes en uitleg over dingen waar we misschien nooit over na hebben gedacht. Het is een aanrader voor iedereen die een voorliefde heeft voor taal en alles wat er mee te maken heeft. Geen taaie kost, maar juist heel duidelijk en inzichtelijk gemaakt door twee enthousiaste taalfanaten. Een grappige aanvulling zijn de leuke illustraties.
—
Eerder verschenen op Met De Neus In De Boeken
