"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Over de toekomst

Maandag, 17 juni, 2019

Geschreven door: Martin Rees
Artikel door: Gerald Schut

Privacy wordt het kind van de rekening

De beroemde Britse sterrenkundige Martin Rees is een bezorgde techno-optimist. Hij pleit in een nieuw veelzijdig boek voor ‘duurzame intensivering.’

[Recensie] Bio- en cybertechnologie, robotica en kunstmatige intelligentie kunnen het lot van de mensheid drastisch verbeteren, mits op de juiste manier toegepast. Maar om te beseffen dat die belofte niet ingelost hoeft te worden, volstaat het om naar de wereld vandaag te kijken. “De kloof tussen de wereld, zoals die is en zoals die zou kunnen zijn is nooit groter geweest,” schrijft Rees. Met al ons technisch vernuft spannen we ons nauwelijks in om het lot van miljarden straatarme medemensen te verbeteren. Een collectief moreel falen dat weinig goeds voor de toekomst voorspelt.

Rees benadert grote problemen lekker zakelijk. Als je de kans met de impact vermenigvuldigt, blijkt het bijvoorbeeld een rationele investering om jaarlijks enkele honderden miljoenen euro’s uit te geven om de kans op een meteorietinslag te verkleinen. Over klimaatverandering redeneert hij ook zo. De  belangrijkste vraag is niet of het gemiddeld een graadje meer of minder wordt, maar klimaatbeleid is in feite de verzekeringspremie die we betalen om kans van 5 % op 6 graden temperatuurstijging te elimineren, want dat scenario zou werkelijk catastrofaal zijn. Klimaatmodellen zullen drastische verbeteren, dus we zullen in de toekomst nauwkeuriger kunnen inschatten hoe hoog onze verzekeringspremie moet zijn. Over geo-engineering blijft Rees ook in de nijpendste scenario’s sceptisch, maar meer onderzoek is nodig, als is het alleen maar om roekeloos optimisme de kop in te drukken.

De landbouw zorgt voor 30 % van het energieverbruik en 70 % van het de waterconsumptie. Daarom zou genetische modificatie een kernelement van het duurzaamheidsevangelie moeten worden, zodat in 2050 voor iedereen de levensstandaard van de hedendaagse westerling haalbaar wordt. We eten dan wel kunstvlees, want er is genoeg voor ieders behoefte maar niet voor ieders inhaligheid.

Kookboeken Nieuws

Gevaar is er ook. De democratisering van cyber- en biotechnologie maakt zolderkamerterrorisme zo dodelijk, eenvoudig en goedkoop, dat de roep om veiligheid van het volk zal aanzwellen en overheden zich genoodzaakt zullen zien om privacy en burgerlijke vrijheden in te perken. Immer, alles wat technisch mogelijk is zal ooit ergens door iemand gedaan worden, of het nu mag of niet. Geen fijn idee, maar Rees maakt het plausibel, al lijkt hij zijn weddenschap met sterauteur Steven Pinker dat er voor 2020 een miljoen mensen zullen sterven door een biologische aanslag te gaan verliezen.

Het enige verwijt dat Rees te maken valt is dat hij in dit inspirerende, uitstekend geschreven en uiterst toegankelijk boek soms iets te veel in herhaling valt. Zijn paradepaardjes –bijvoorbeeld: de menselijke intelligentie zal buiten de jurisdictie van aardse overheden evolueren tot een elektrisch postmenselijk brein, ja echt – zijn mooi beargumenteerd, maar één keer vertellen zou volstaan. Het zij Rees vergeven. Zijn fijne anekdotes, elegante humor en geïnformeerde visie maken alles goed.

Eerder verschenen in TW