"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Overdenkingen in eenzaamheid

Zondag, 10 november, 2019

Geschreven door: Thomas Merton
Artikel door: Daniël Zevenhuizen

Teruggetrokken betrokkenheid

[Recensie] Wie graag alleen is, moet zich steeds verantwoorden. De einzelgänger wordt ervan beticht zich van de wereld af te sluiten, of men vermoedt dat hij met depressie of een sociale stoornis kampt.

Voor kloosterling en kluizenaar Thomas Merton (1915-1968) gold niets van dat alles. Hoewel hij inderdaad ‘verstilling’ zocht, was niets werelds hem vreemd. Hij had contact met spirituele leiders en wereldverbeteraars als folkzangeres Joan Baez en de boeddhistische banneling Thich Nhat Hanh. Regelmatig vroeg hij toestemming aan zijn abt om op reis te mogen gaan.

In Overdenkingen in eenzaamheid doet Merton verslag van overpeinzingen over het contemplatieve leven. Het werk werd in 1953 en 1954 in isolement geschreven, maar verschijnt nu voor het eerst in de Nederlandse vertaling.

De kloosterling drukt zijn lezers op het hart dat zijn notities niet subjectief zijn of autobiografisch. “Ze zijn helemaal niet bedoeld als een relaas van geestelijke belevenissen.” Als monnik leid je geen idyllisch bestaan gevuld met extatische visioenen: wat Merton betreft “waren er helemaal geen belevenissen om over te schrijven, en als die er wel zouden zijn geweest, dan zouden ze in geen geval aan het papier toevertrouwd zijn.”

Pf

Merton toont dat individualiteit een fundamentele waarde is. De mens beschikt over een ‘innerlijke vrijheid’ om zich te verzetten tegen totalitaire regimes, die hem tot een schakeltje in een alomvattend systeem maken. “Een samenleving die die naam waardig is, moet bestaan uit personen en niet uit nummers of mechanische eenheden.”

In eenzaamheid ligt de sleutel tot verbintenis en een schild tegen de mens als zijn eigen grootste vijand. 

Eerder verschenen in Volzin


Laat hier je reactie achter:

1 reactie op “Overdenkingen in eenzaamheid

  1. Thomas Merton was een onbekende voor me. In dit net vertaalde boek over eenzaamheid zijn de vertalers/inleiders vergeten om Merton even goed te introduceren. Je wordt blijkbaar geacht hem te kennen. Punt. De inleiding gaat meteen over het werk, niet over de man. Niet alleen hierdoor maar vooral door Mertons teksten zelf maakt dat dit boek vooral voor een incrowd katholieken lijkt te zijn bedoeld.

    Mertons teksten verschillen sterk van niveau. In zijn teksten wisselen gebeden gericht aan God zich af met beschouwende theologische teksten. Die gebeden zijn mooi en eenvoudig, daarin kun je zien dat hij kan schrijven. Die theologische teksten vallen tegen omdat ze niet strak en helder zijn. Ze staan vol met vage definities, heel veel tegenstrijdigheden, cirkelredeneringen, dingen die niet kloppen, ook dingen die denk ik niet goed vertaald zijn. Heeft Merton het nu bijvoorbeeld over het onstoffelijke leven (de ziel) of het geestelijke leven (religieus leven bijvoorbeeld geleid door priesters en monniken). Op de eerste pagina’s moet het haast ook over het onstoffelijke leven gaan want anders staat er echt onzin, toch wordt alleen de term geestelijk leven gebruikt. Of is het gewoon een hele primitieve vorm van Platonisme met de kritiek op ‘onwerkelijkheid van de materiële dingen’?”

    Of neem een redenering als deze: “Toen eenzaamheid een probleem was, had ik geen eenzaamheid. Toen ze ophield een probleem te zijn, heb ik ontdekt dat ik haar al bezat en dat ik haar de hele tijd al had kunnen bezitten. Toch was ze nog steeds een probleem….” Dus het is een probleem, dan geen probleem meer, maar toch wel? Hier valt geen chocolade van te maken.

    De theoloog Merton kan me niet overtuigen, laten we het maar houden bij zijn mooie gebeden: “Heer God, ik weet niet waar ik heen ga. Ik ken de weg niet die voor me ligt. Ik kan niet met zekerheid zeggen waar hij zal eindigen. Ook ken ik mezelf niet echt, en als ik denk dat ik Uw wil volg, dan betekent dit nog niet dat ik dat ook werkelijk doe.” Eenvoudig en vooral heel menselijk.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.

Boeken van deze Auteur: