En je tekening dan?
[Recensie] We maken kennis met Mira. Zij vertelt hoe ze er op gekomen is om een dagboek te schrijven; op advies van haar moeder. Waarom? Mira:
“Het is goed om veel na te denken en omdat ik moet leren ‘de dingen los te laten’. Volgens mama zou dat beter lukken als ik mijn gedachten zou opschrijven”.
Het begin van Patrick doet hierdoor vreemd aan. Mira begint met het opschrijven van haar gedachten niet omdat ze er zelf op komt maar omdat haar moeder dat advies geeft. Patrick is het Kinderboek van de maand van de Filosofie 2020 geschreven door Annelies Verbeke. Op de site van Filosovaardig staat dat filosoferen onderzoeken is, en vooral vrij denken. Dan voelt het wat vreemd dat Mira op advies van haar moeder in een dagboek schrijft. Het zou in een filosofische omgeving passen als de schrijfster, Mira zelf op die gedachte laat komen. Vanuit een filosofische vraag waarbij het antwoord te vinden is door Mira na te laten denken en te laten redeneren. Op deze manier een voorbeeld geven van filosoferen kan als een handreiking werken.
Doordat Mira gelijk zelf aan het woord is en over zichzelf vertelt, boeit de novelle wel meteen. Ze heeft verdriet omdat vriendin Khadi haar niet terugschrijft. En ze is boos op haar broer Mauro op Khadi op haar vader. Iedereen hoeft geen sorry te zeggen, “blijkbaar ben ik de enige die geen sorry hoeft te zeggen.” En dan krijgt Mira “een boek zonder letters”. Ze ontdekt dat haar boosheid wegtrekt als ze terug gaat lezen wat ze heeft opgeschreven. Dit idee komt van Mira en is een mogelijkheid om aan te haken en in te gaan op het begrip boosheid.
In het verlengde van het begrip boosheid komt broer Mauro in beeld. Hij beleeft een ander soort boosheid en verdriet. Hij is vooral boos op papa die in Polen werkt en woont. Ook bij het gevoel van Mauro waar over zijn boosheid wordt verteld, geeft gelegenheid om daarover met kinderen in dialoog te gaan. Te onderzoeken wat kinderen onder boosheid verstaan, wat ze voelen, hoe ze dat ondergaan enz.
De beschrijvingen van Mira en Mauro geven de jonge lezer een goed beeld van broer en zus. Dat is prettig voor de loop van deze novelle.
Hierna maken we als lezer kennis met Katinka, kleine kokette Katinka. Dit heeft niets met het kinderboek te maken maar het geeft associaties met de inzending van een lied met deze titel voor het Eurosongfestival.
Terug naar Patrick. Wat wil Katinka graag vriendschap sluiten met Mira en Maura, buurkinderen van haar Opa. “Als je iemand leert kennen, word je vanzelf ook een beetje nieuw.” Katinka bedenkt dat ze Mira en Maura gewoon van alles kan vertellen. Daar heeft ze zo haar redenen voor. De voorbeelden die ze geeft zijn grappig. Dan bedenkt ze “Patrick” haar aap.
Het lezen van de manier waarop Katinka aap Patrick in haar leven zet, komt niet over als een verzinsel. Het is een voortvloeisel van haar gedachten. Dat heeft Annelies Verbeke mooi bedacht. Het is een aanknopingspunt om verder te filosoferen over waarheid en verzinsels en de raakvlakken tussen beide, zoals er bij de beschrijving van het boek wordt aangegeven. En “Waarheid” is het thema van de Maand van de Filosofie 2020.
Op de site van de Maand van de filosofie 2020 staat dat het belangrijk is om in deze tijden waarheid van leugens te onderscheiden. Maar hoe doe je dat en wie bepaalt wat waarheid is? Het is dan ook mooi dat een kinderboek kan aansluiten bij zo’n filosofisch thema.
In deze novelle van Verbeke gaat het vooral om waarheid en fantasie. Een kinderboek schrijven is één ding, een filosofisch thema in verwerken is knap. Op een begrijpelijke en aantrekkelijke manier vertellen is 5 sterren waard.
Kijk ook naar de tekeningen van Charles Michels. Vooral de beelden die ieder van de drie kinderen hebben van aap Patrick. Ieder zijn/haar eigen beeld.
Tenslotte nog een mooi stukje uit de brief die Katinka aan Mira schrijft:
“Jullie hebben herinneringen (over Mira en vriendin Khadi) Dat is beter dan niets. In ieder geval zijn herinneringen niet niets.
En wat niet niets is, is iets, bestaat dus eigenlijk toch. Het gekke is dat ik nu ook herinneringen heb aan Patrick. Je kunt dus herinneringen hebben aan iemand die je hebt verzonnen. Dus op een bepaalde manier bestaat Patrick wel. Voor mij tenminste.”
Prachtig, toch? Achterin het boek staan “vragen om verder te praten.” Patrick is vooral een boek om in te zetten om samen over het boek te praten, om samen over te filosoferen. Lees ook de laatste vraag met als antwoord: “En je tekening dan?”
—
Voor het eerst verschenen op De Leesclub van Alles
Bazarow Magazine brengt deze week een special over filosofie, in het kader van De maand voor de filosofie.
