"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Professor Kleinbrein – Egyptenaren

Zaterdag, 2 juni, 2018

Geschreven door: Heleen Brulot
Artikel door: Vera Weterings

Het egyptische rijk voor kinderen

[Recensie] Het boek over de Egyptenaren is inmiddels al het derde in de reeks van Professor Kleinbrein. Het eerste boek – nog getiteld als Professor Breinstein – ging over de Romeinen en het tweede over ridders. Deze kinderboekenreeks is bedoeld voor kinderen vanaf een jaar of negen en doet erg denken aan de serie Waanzinnig om te weten van Uitgeverij Kluitman. Anders dan de reeks van Kluitman is het boekje minder druk vormgegeven. In het boekje brengt professor Kleinbrein kinderen de globale kennis over de oude Egyptenaren bij. Jeugdboekenschrijfster Sarah Devos en illustratrice Heleen Brulot gebruiken humor en tekeningen om de geschiedenis tot leven te brengen.

Net als in de andere delen in de reeks wordt met humor de geschiedenis vertelt. De vlotte schrijfstijl en vele illustraties zorgen ervoor dat kinderen spelenderwijs meer te weten komen over de Egyptenaren. Opnieuw krijgt Devos het voor elkaar om op geestige, eenvoudige en toch zeer juiste wijze de geschiedenis in een paar zinnen samen te vatten. Volwassenen die hun geschiedenis kennen zullen met bewondering dit boekje lezen met hun kinderen. De gemiddelde historicus heeft immers veel meer woorden nodig bij zijn uitleg.

“Een van de dingen die Champollion hielp bij het uitpluizen van de hiërogliefen, was de ontdekking dat koningsnamen altijd in een cartouche, een soort magische kring stonden.” (p. 127)

In korte hoofdstukken worden de belangrijkste aspecten van het oude Egyptische Rijk behandeld: van de bouw van de piramides tot het proces van mummificeren en van de rijkdom van de farao’s tot het hiërogliefenschrift. Zo wordt over dit laatste onderwerp bijvoorbeeld beschreven dat de eerste hiërogliefen al rond 2340 voor Christus werden geschreven, ze zijn gevonden in de piramide van koning Oenas. Ook kunnen de lezers met behulp van een hiërogliefenalfabet leren hun eigen naam in hiërogliefen te schrijven en wordt uitgelegd hoe Champollion het hiërogliefenschrift met behulp van de steen van Rosetta ontcijferde.

Hereditas Nexus

“Zijn magische sleutel? De steen van Rosetta, een tablet van graniet, waarop één tekst in drie verschillende talen stond gebeiteld.” (p. 126)

Het boekje is dan ook zeker niet kinderachtig of historisch onverantwoord. Integendeel, met haar beknopte – vaak grappige – omschrijvingen slaat Devos iedere keer de spijker op z’n kop. Zoals bijvoorbeeld in dit voorbeeld over de dienstplicht:

“Het Egyptisch leger was er een met dienstplicht. Dat wil zeggen dat de bazen van het land je verplichtten om mee te vechten. Boeren, arbeiders, bedienden: ze moesten allemaal, hops, het leger in.” (p. 137)

Het boekje legt alles zeer helder uit, waardoor geschiedenis ook begrijpelijk wordt voor kinderen. Zo wordt aan de hand van tekeningen en korte bijschriften bijvoorbeeld de Egyptische kunst met bijbehorende kenmerken behandeld:

“Is het een schrijver? Dan zit hij in kleermakerszit, met een rol papyrus op zijn schoot. Wordt er een gezin afgebeeld? Dan zit de man meestal, met zijn vrouw naast hem.” (p. 151)

Hoewel het boek uiteraard erg oppervlakkig is, weet Devos de kinderen toch op een aansprekende en heldere manier de belangrijkste kenmerken van de geschiedenis van het Egyptische Rijk uit te leggen. Zo worden onder andere de belangrijkste goden kort behandeld, net als technieken zoals het maken van papyrus en de drie Egyptische seizoenen achet, peret en sjemoe. Zoals de titel al prijsgeeft staat het boek boordevol wonderlijke weetjes en fascinerende feiten. Een goed voorbeeld is Devos’ stukje over de Aswandam.

“In 1971, bijna een halve eeuw geleden, werd de gigantische Aswandam gebouwd. Vanaf dat moment was het gedaan met de jaarlijkse overstromingen die het leven in Egypte al zoveel millennia hadden bepaald.” (p. 22)

Net als in de andere edities is ook bij Egyptenaren voorin het boek een globale tijdlijn te vinden met de belangrijkste mijlpalen uit de geschiedenis van de Egyptenaren met daarbij speelse maar toch herkenbare afbeeldingen die bij de gebeurtenissen horen. Daarnaast zijn er weer verschillende kaderteksten te vinden met beknopte beschrijvingen over verschillende aspecten van de Egyptische samenleving.

“Hogepriesters waren de toppers onder de Egyptische priesters. Ze hadden het voor het zeggen en waren ‘de baas’ over de priesters die onder hen stonden. Alleen mannen konden hogepriester worden.” (p. 102)

Al met al laat het boekje kinderen op een aangename manier kennismaken met de veelzijdigheid van de geschiedenis, van de mijlpalen uit de historie tot unieke wetenswaardigheden. De combinatie van historische kennis, humor en leuke tekeningen maken dit boek tot een aanrader voor de jeugd. De geschiedenis wordt spelenderwijs bijgebracht. Op deze manier is geschiedenis zeker niet saai voor kinderen, maar juist hartstikke leuk, grappig en interessant. Egyptenaren is dan ook een zeer geslaagde opvolger van Romeinen en Ridders in de informatieve jeugdreeks van Professor Kleinbrein.

Eerder verschenen op Hereditas Nexus

Boeken van deze Auteur: