Boeiend portret van de Romeinen
[Recensie] Het boek Rome. Portrait of a city is een schitterende impressie van de mensen die door de jaren heen in deze stad hebben gewoond. De titel suggereert misschien een cultureel en toeristisch overzicht van belangrijke gebouwen, iets waar Rome rijk aan is. Die gebouwen komen wel voor in dit boek, ook in fraaie historische foto’s, maar ze zijn niet hetgeen waar het in dit boek om draait.
Ook de geschiedenis van Rome komt slechts globaal aan de orde. Wie zich daarvoor interesseert, leze het boeiende boek ‘Rome eeuwige stad’ van Ferdinand Addis dat een verbijsterend overzicht biedt van de veelbewogen geschiedenis van Rome.
De kracht van dit boek, met teksten en bijschriften in het Frans, Duits en Engels, schuilt in de ménsen die Rome gedurende de laatste 175 jaar hebben bevolkt. Het boek is ingedeeld in tijdperken:
- 1839 – 1870
- 1871 – 1918
- 1919 – 1944
- 1944 – 1967
- 1967 – heden
Ieder hoofdstuk wordt ingeleid met een korte historische beschouwing en heeft een eigen typering bij de jaartallen waarmee het tijdperk wordt samengevat.
De openingsfoto van de Sint Pieter basiliek met de fraaie lichtval is een passende introductie omdat deze kerk symbolisch is voor Rome.
Vele historische foto’s geven een mooie indruk van het leven in de 19e eeuw zoals Forum Romanum waar op de foto van 1857 was te drogen hangt. In de middeleeuwen was het Forum Romanum een weiland waar vee graasde.
Ook de foto van het Colosseum uit ongeveer 1860 is bijzonder sfeervol met de houten karren die hier bij elkaar staan. Bijzonder is de foto uit 1864 waar een groot beeld van Hercules wordt opgegraven dat nu in het Vaticaans Museum staat.
Een interessant tijdsbeeld biedt de foto uit 1865 van de menigte mensen op het plein voor de Sint Pieter met hun rijtuigen op de voorgrond. Opmerkelijk is de guillotine waar een patriot ter dood wordt gebracht; deze doodstraf werd in 1865 blijkbaar nog toegepast.
De gebouwen aan de Piazza della Rotonda zijn nog precies dezelfde maar het straatbeeld is vandaag heel anders dan op de foto uit 1905. Boeiend zijn de foto’s van het joodse getto uit 1885.
Onbedoeld geeft dit boek ‘Rome’ ook een mooi overzicht van de fotografische ontwikkelingen in de 19e en begin 20e eeuw evenals de sfeer van de desbetreffende die mensen in hun houding en kleding uitstralen. De foto’s laten alledaagse taferelen zien en daarin schuilt hun charme.
Sommige foto’s zijn van historische betekensi zoals de foto van mei 1938 waar Hitler door Mussolini op het perron wordt uitgezwaaid; enkele jaren zien we de geallieerde intocht in Rome.
Prachtig is de foto uit 1948 van Louis Armstrong met trompet op een brommer voor het Colosseum. Er komen meer bekende mensen in dit boek voor zoals Sophia Loren en Grace Kelly. Van heel andere aard maar typisch behorend tot de Romeinse cultuur zijn talrijke processies en foto’s van diverse pausen.
Vanaf de vijftiger jaren zien we het groeiende toerisme zoals er door heel het boek heen de ontwikkelingen op het gebied van vervoer en kleding zijn te zien. Rome is ook het decor van diverse films die daar worden opgenomen; Ben Hur is misschien wel de meest legendarische film die zich in Rome afspeelt.
Het boek ‘Rome’ besluit met een extra grote, uitklapbare foto van de paasmis in de Sint Pieter en zo wordt symbolisch alles in dit boek door de r.k. kerk omarmd.
Giovanni Fanelli is hoogleraar architectuurgeschiedenis aan de universiteit van Florence en schreef daar meerdere boeken over evenals over grafische kunst en fotografie. ‘Rome’ verschijnt in een serie boeken over bekende steden waaronder Berlijn, Londen, New York, Parijs en Wenen.
Het boek ‘Rome’ is samengesteld uit het werk van tientallen fotografen. Hoewel de ondertitel ‘Portrait of a city’ misschien anders suggereert, zijn het niet zozeer de gebouwen maar de mensen die in dit boek centraal staan in hun stedelijke leven. Die gebouwen zijn in vele andere boeken ruimschoots te vinden maar voor een prachtig historisch overzicht van de Romeinen is dit boek een indrukwekkend fraaie gids.
