Voorspelbaar en zonder spanning
[Recensie] Russisch voor beginners is het derde boek van Dominique Biebau. Zijn eerste boeken kregen een goede ontvangst. Dat geldt ook voor deze misdaadroman die de Hercule Poirotprijs en de Gouden strop heeft gewonnen.
Het boek had als ondertitel De wonderbaarlijke avonturen van een lulletje rozenwater met een minderwaardigheidscomplex kunnen hebben. Want dat is Maarten, de hoofdpersoon in Russisch voor beginners. Hij werkt in het transportbedrijf van zijn vader en presteert niet. In vier jaar tijd heeft hij twee dossiers afgewerkt waarvan er twee opnieuw moesten worden gedaan. Als zijn vader het bedrijf verkoopt doet hij dat, ondanks diens zwakke prestaties, met de voorwaarde dat zoonlief zijn baan houdt. Maarten gaat noodgedwongen een cursus Russisch volgen om zijn baan te behouden. Daar ontmoet hij het echtpaar Lore en Diederik dat aan speleologie doet en de merkwaardige docent Pavel.
Weggevertjes
Teksten op achterflappen hebben soms als hinderlijke eigenschap dat zij nogal veel van het verhaal weggeven. Daar staat dat het echtpaar “schijnbaar gelukkig getrouwd is” en dat de leraar en ook Maarten voor de charmes van Lore vallen. Er staat ook: “Wanneer het koppel op grottenavontuur gaat, weten ze allemaal dat dit een fataal keerpunt in hun leven zal worden.”
Vreemde tekst want als je weet dat het fataal zal zijn moet je wel levensmoe zijn om je plannen door te zetten, maar erger nog: je weet dan eigenlijk al welke kant het op gaat. Dat wordt bevestigd in de eerste pagina’s van Russisch voor beginners waarin de auteur zelf ook een en ander weggeeft: motief, hetgeen gebeurd is en de gevolgen. De rest is dan eigenlijk een invuloefening en eerlijk is eerlijk, dat zit wel goed.
Na dat begin duurt het lang voordat je het gevoel krijgt in een misdaadroman te zijn beland. Het gaat vooral over Maarten en zijn kansloze missie om een relatie aan te knopen, het onderhuidse ongemak bij het echtpaar en het merkwaardige gedrag van docent Pavel. In de tweede helft lijkt het er meer op, helaas zonder dat het ooit spannend wordt.
Gebrek aan spanning
De plot in Russisch voor beginners is nogal voorspelbaar, ook zonder eerdergenoemde weggevertjes. Een beetje taalgevoel doet de rest. Het verhaal speelt zich afwisselend af in 1998 en in 2010. Het wordt vooral verteld vanuit Maarten, een enkele keer is Diederik aan het woord. De personages bevallen mij niet. Ze zijn ofwel karikaturaal (Pavel), dan wel nogal opzichtig een fatale vrouw (Lore) of inconsequent (Maarten).
Laatstgenoemde is een sukkel van kop tot teen. Zijn prestaties op het werk stellen niets voor, het leren van Russisch gaat hem moeilijk af en op sociaal gebied is hij onbeholpen. Zijn wanhopige pogingen om collega Linda te versieren zijn aandoenlijk maar worden uiteindelijk pathetisch; zij neukt zich liever omhoog richting directie.
Het contrast met zijn tijdelijke daadkracht en doorzettingsvermogen in 2010 is groot, te groot. Daarvoor en daarna ontbeert hij die eigenschappen.
Russisch voor beginners is een misdaadroman, maar ontbeert de spanning die daarbij past. Wie het heeft gedaan ligt te veel voor de hand, waarom het is gedaan is te snel duidelijk en hoe het is gedaan is niet echt verrassend. Wat is het dan wel? Winnaar van de Gouden strop. Van harte.
—
Voor het eerst gepubliceerd op JK Leest
