Goed boek dat niet omverblaast
[Recensie] In Schurft schrijft Arnold Jansen op de Haar over zijn leven, dat zich zowel in Nederland als in Engeland afspeelt. In Engeland woont hij met zijn zus in het kleine dorpje Malmesbury. Arnolds zus is eigenaar van de uitgever Holland Park Press. In het boek is Arnold schrijver en helpt hij zijn zus met de uitgeverij, maar hij beschrijft ook passages uit zijn leven toen hij in het leger zat.
Wanneer Arnold in Nederland is, is hij voornamelijk bij de liefde van zijn leven: Lizzy. Als hij over haar schrijft, is het moeilijk te geloven dat hij van haar houdt, ze wordt weggezet als chaotische vrouw die doet wat ze wil en daarbij behoorlijk egocentrisch te werk gaat. Daarnaast gaat ze met enige regelmaat vreemd. Het is dan ook niet helemaal duidelijk waarom Arnold nog bij haar blijft, behalve dat hij herhaaldelijk schrijft dat hij van haar houdt. Het feit dat Lizzy zo chaotisch en egocentrisch wordt beschreven en dat de schrijver dit niet door lijkt te hebben, doet een beetje af aan de geloofwaardigheid van de zogenaamd autobiografische roman.
De uitvoerige beschrijvingen van Lizzy maar ook van alle andere personages, zijn het sterke punt van het boek: Arnold voorziet alles en iedereen van een stevige lading commentaar:
“Kijk, ik houd zelf ook niet van schrijvers die de spanning voor niets opbouwen en bijvoorbeeld je het hele boek in de greep proberen te houden met de bloedlijn van Jezus. Alsof het iets uitmaakt of er een bloedlijn van Jezus is. Of dat hij het Maria Magdalena deed. Een broer had.”
Dankzij Arnolds grote woordenschat en creativiteit valt hij in het leveren van al dat commentaar nooit in herhaling. Daarnaast is hij ook behoorlijk kritisch op zichzelf, zodat zijn al zijn opmerkingen nooit als vervelend overkomen. Soms kan hij in zijn zelfkritiek wat doorslaan. Vooral de opmerkingen dat hij niet geslaagd is in het leven, komen meerdere keren terug.
Is Schurft een boek dat je niet meer loslaat, waarvan je na iedere pagina wil weten hoe het verder gaat? Of zijn Arnolds gedachten zo geniaal of diepgaand dat je je na het lezen verheven en intellectueel voelt? Niet bepaald. Wat is het dan wel? Schurft is gewoon een goed geschreven boek. Het leest een beetje alsof je het dagboek van je buurman hebt gevonden: iemand wiens leven niet bijzonder schokkend is, maar toch blijft het leuk om een kijkje in iemands hoofd te krijgen.
Tegen het einde van het boek valt het boek enigszins in herhaling: Arnold maakt nou ook weer niet zó veel mee dat ieder hoofdstuk een volledig nieuwe onderwerp kan aansnijden, maar het gaat nooit zo ver dat je het boek weg wil leggen. Verder is er niet echt sprake van een mooi afgerond verhaal, maar dat zou ook niet passend zijn in de dagboek-achtige stijl.
Al met al valt dit boek waarschijnlijk het beste in de categorie ‘niks mis mee’. Het is waarschijnlijk niet het mooiste, meest ontroerende en verheven boek dat je ooit zult lezen, maar het is desondanks een goed boek. Jansen op de Haar heeft overduidelijk talent voor schrijven en een originele stijl, die zich kenmerkt door korte zinnen en een flinke portie droge humor. Dit blijkt wel uit het volgende citaat, wat dan ook weer de enigszins opvallende titel verklaart:
“Schurft is niet eenvoudig vast te stellen. Het begint als jeuk. Vooral ‘s nachts. Alsof er beestjes onder je huid aan het tunnelen zijn. En dat is ook zo.”
—
Voor het eerst verschenen op De Leesclub van Alles
