"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Serenade

Woensdag, 17 maart, 2010

Geschreven door: Leon de Winter
Artikel door: Bob Hopman

Geworstel met een overschot aan thema’s

Hoewel meerdere schrijvers in de afgelopen decennia bij het schrijven van een boekenweekgeschenk worstelden met ruimtegebrek, deed Leon de Winter dat als geen ander. In Serenade (1995) struikelt hij dan ook opzichtig over de vele wendingen die zijn verhaal maakt. En dat terwijl de openingspagina niet meer dan een droefgeestig, mooi verhaal belooft, met als hoofdpersonage Ben die zijn moeder vanwege rugpijnen naar een MRI-scan stuurt: ‘… de wondermachine constateerde ordinaire galstenen.’ Galstenen, jawel, maar bij een operatie blijkt ook de lever een groot kwaadaardig gezwel te bevatten. Prognose: ‘In de regel minder dan een jaar.’

Is dit het begin van een ziektegeschiedenis? Nee, Ben besluit zijn moeder noch van haar ziekte, noch van de beperktheid van haar dagen te vertellen, en het motief ‘ziekte’ verdwijnt naar de achtergrond. Liefde neemt zijn plaats in, een liefde tussen Bens moeder Anneke, weduwe, en Fred Bachman, een kleine en oudere, maar nog zeer levenslustige man. Een vriendelijke man ook, waar Ben het goed mee kan vinden en die veel van Anneke houdt, zoveel dat hij de wereld over wil reizen om haar terug te halen, als ze plotseling verdwijnt.

De liefde maakt bij die verdwijning op haar plaats ruimte voor een reisverhaal van zoon en stiefvader, op weg naar de Balkan. Was de liefdesgeschiedenis nog te beschouwen als een pleidooi voor genegenheid op oudere leeftijd, dan is deze reis dat voor seksuele emancipatie van de oudere Nederlander. Fred blijkt over een groot libido en een zeer potent lijf te beschikken, en hij biecht op dat hij en Anneke er al jaren een actief seksueel leven op na hielden – binnen en buiten de grenzen van hun relatie.

Fred neemt Ben bij de hand naar Sarajevo. Overal kent hij de belangrijke onderwereldfiguren, en het is Sarajevo waarheen Anneke is verdwenen, om de arme onderdrukten te helpen in een strijd waarin de Verengde Naties ze niet helpen kan. Op dat moment is het boek een politiek pamflet, zowel tegen de machteloze VN, als voor de eenzame idealiste.

Boekenkrant

Waarom besluit Anneke haar leven op te offeren? Niet omdat ze toch al stervende was, want dat weet ze niet. Het is uit schuldgevoel over haar passieve rol als Jodin in de Tweede Wereldoorlog. Heel moedig, maar Fred en Ben nemen haar mee naar Nederland, waar ze haar een kort ziekbed gunnen.

Uit respect voor zijn moeder en haar Joodse afkomst besluit Ben, alsof zijn avonturen niet al veel te groot in aantal waren voor een novelle, óók nog eens zijn muzikale carrière om te gooien: van de eenvoudige jingleauteur die hij was zal hij een echte musicus, een echte kunstenaar worden.

Bij de samenvatting van deze wild meanderende plot is het moeilijk enige scherts te onderdrukken. De Winter wil de wereld vangen in drieënnegentig bladzijden, en wel de wereld in al zijn facetten. Hij slaat enorm de plank mis met al zijn wendingen; niet alleen van de plot maar ook van hoofdthema, wendingen dus die elk een volledige eigen roman nodig hebben om goed te kunnen woorden uitgewerkt. Serenade is een overvolle en tegelijk onaffe novelle, een mislukt boek.


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.

Boeken van deze Auteur: