"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Slaves - Dante 1

Zaterdag, 16 maart, 2019

Geschreven door: Miriam Borgermans
Artikel door: Johan Klein Haneveld

Geweldige dystopische SF voor alle lezersgroepen

[Recensie] Disclaimer: ik was erg enthousiast over het eerste deel van deze reeks (Raven 1), maar heb de auteur nog nooit in het echt gezien of gesproken. Dit boek heb ik gewoon besteld.

De laatste tijd proef ik in schrijvers- en lezerskringen een toenemend optimisme over de toekomst van sciencefiction in het Nederlandse taalgebied. Uitgevers brengen SF-klassiekers opnieuw uit, er verschijnen nieuwe tijdschriften en bundels en steeds meer auteurs werken aan SF-verhalen. Wat in die discussies soms wordt vergeten is dat deze herleving van het toekomstverhaal al lang en breed gaande is in de Young Adult-literatuur. Misschien is de toenemende belangstelling voor SF wel te danken aan het opgroeien van YA-lezers of speelt dat een rol? Met het succes van series als The Hunger Games, Divergent, The Maze Runner (dystopische SF) en Phobos (een reis naar Mars) is wel aangetoond dat het genre in deze sector springlevend is. En dat SF allang geen mannengenre meer is. Het zou eigenlijk niet meer nodig zijn dat te moeten zeggen, ook omdat sinds het begin van het genre vrouwen erin schreven, maar ik hoor het nog wel eens in facebookgroepen, dat het alleen interessant zou zijn voor mannen. Onzin. Vrouwen denken toch ook na over de toekomst? Vrouwen vinden wetenschap toch ook boeiend? Nou dan.

Het is wel zo dat soms de ‘wetenschap’-kant in de YA-verhalen wat achterblijft bij de interpersoonlijke relaties en niet elk scenario is even waarschijnlijk of even goed onderbouwd. Maar ook daarin is duidelijk groei zichtbaar. En daarvoor hoef je alleen te kijken naar de fantastische boeken van Miriam Borgermans. Deze zijn niet alleen goede YA-literatuur, maar ook gewoon in zichzelf goede SF. Ze beschrijven een angstig geloofwaardige wereld waarin economische ontwikkelingen van nu zijn doorgetrokken, met parallellen met eerdere periodes in de wereldgeschiedenis, en een geloofwaardige ontwikkeling van de techniek, zonder op magie te gaan lijken. Ook heeft deze wereld een hoge mate van complexiteit, wat het mogelijk maakt er veel verhalen in te vertellen en waardoor het overkoepelende plot na twee boeken maar nauwelijks ontrafeld is. Voeg daarbij dat Miriam Borgermans fantastisch kan schrijven (ik kwam geen enkele storende taalfout of kromme zin tegen en werd van begin tot eind meegesleurd) en je hebt een absolute aanrader, voor elke lezer.

Ja, aan haar schrijfstijl is te zien voor welke doelgroep haar boek geschreven is. Korte zinnen, korte paragrafen, snelle actie. Geen ellenlange filosofische beschouwingen. Maar het leest erg lekker weg en haar beschrijvingen van nieuwe techniek en nieuwe locaties zijn vaak levendig en verfrissend. In dit boek iets minder dan in het vorige (Raven 1), waarschijnlijk omdat daar echt alles nieuw voor me was en dit boek in dezelfde wereld afspeelt (maar in andere hoekjes daarvan). De hoofdpersoon is ook minder naïef en open, maar eerder cynisch.

Boekenkrant

Er zijn boeiende connecties met het eerste boek, omdat dit verhaal daaraan parallel loopt – maar ik had niet het gevoel van overlap. Dit is een eigen verhaal, met een totaal andere hoofdpersoon. Hier ook geen cliché driehoeksverhouding aan het eind of het wonderbaarlijk kunnen overleven in moeilijke omstandigheden. Dit boek is een stuk grimmiger en de hoofdpersoon is een stuk volwassener, met volwassener dilemma’s. Geweld gaat de schrijfster niet uit de weg, en het wordt soms aardig gruwelijk. Een verdrinkingsscene was goed verzonnen, vond ik. Maar sommige actie was wat ‘over the top’ (ik kon niet echt geloven dat het zo makkelijk was huurmoordenaars in te schakelen en in het openbaar met raketten op vliegende voertuigen te schieten). De opkomst van de hoofdpersoon door de rangen is goed beschreven en ook zijn opbloeiende vriendschap met de slaaf Thomas, zijn relatie met de slavin Umiko en de wrijving met Castro. Misschien dat ik iets meer had willen weten over zijn verleden, om het centrale conflict wat beter te kunnen begrijpen. Het einde maakt me wel heel nieuwsgierig naar het vervolg. Borgermans schrijft fantastische cliffhangers.

Vanwege de minder verfrissende beschrijvingen en het bekende gevoel van de wereld kon ik dit boek net geen vijf sterren geven, maar voor iedere liefhebber van SF, jong en oud, is deze serie absoluut aan te raden. Miriam Borgermans is een van de leukste SF-schrijvers in ons taalgebied op dit moment en ik ben heel benieuwd wat ze in de toekomst nog meer op papier gaat zetten.

Eerder verschenen op Hebban