Altijd op de vlucht
Paolo Cognetti is bij ons bekend door zijn boeken De acht bergen en De buitenjongen. Een van zijn eerdere boeken, Sofia draagt altijd zwart is al eens eerder uitgegeven, maar zijn nieuwe uitgever De Bezige Bij vond het tijd voor een heruitgave.
[Recensie] Sofia groeit op in een buitenwijk van Milaan. Haar vader is ingenieur voor Alfa-Romeo, haar moeder is een kunststudente die is gestopt met haar studie toen ze Sofia kreeg. Het huwelijk van haar ouders is niet erg gelukkig, vader is er vaak niet, moeder ligt soms hele dagen in bed of pakt haar koffers als ze weer eens dreigt weg te lopen.
Even lijkt er een positieve periode aan te breken als er een vriendje in huis komt wonen. Met Oscar speelt Sofia dat ze piraten zijn en nu lijken ook haar ouders geen ruzies meer te hebben. Maar als Oscar weer naar zijn eigen huis gaat is het gedaan met de prettige sfeer. De ruzies nemen weer toe, vader vlucht zijn huis uit en moeder vlucht haar bed in.
Het is geen wonder dat Sofia niet heel erg gelukkig is, al doet haar tante Marta (ooit actief in de Rode Brigades of een soortgelijke organisatie) haar best om haar nichtje nog enige stabiliteit te geven. Maar Sofia blijft op afstand, is nooit te vangen en wil ook niet gevangen worden.
Sofia is alleen maar van zichzelf, omdat ze alleen zichzelf vertrouwt, alleen zichzelf kan vertrouwen. Ze verlaat liever iemand voordat iemand haar verlaat
Sofia draagt altijd zwart is geen chronologisch verhaal en hoewel Sofia altijd een rol speelt in elk hoofdstuk, is zij zeker niet degene die altijd aan het woord is en speelt ze ook niet altijd de hoofdrol. Wel is het zo dat je met elk stuk, elk wisselend perspectief en elke verschuivende blik een nieuw stukje van Sofia ontdekt. Dan besef je hoe mensen invloed op elkaar hebben, hoe een gebeurtenis de loop van een leven kan veranderen. Alles staat in relatie tot elkaar en niemand staat volledig op zichzelf.
Sofia draagt altijd zwart is wat onderwerp betreft een ander boek dan de twee vorige boeken van Paolo Cognetti, maar tegelijkertijd is het wel een heel herkenbaar boek voor deze schrijver. Hij is heel goed in de psychologische achtergrond. Zijn personages zijn altijd afgerond en subtiel, geen oppervlakkige clichés.
Knap ook hoe hij elk personage in het boek een eigen stem weet te geven, waarbij vooral die van het breekbare meisje Sofia je bij blijft. Sterk en onverschrokken en tegelijkertijd natuurlijk kwetsbaar en bang. Die mix is ongelofelijk goed gedaan en hoewel je nooit het idee hebt dat je Sofia helemaal begrijpt, heb je wel sympathie voor haar.
Het is goed dat dit boek opnieuw is uitgegeven, het is net als zijn eerdere boeken de moeite meer dan waard.
—
Eerder verschenen op Bettinaschrijft
