INFO;
door Carmen Meuffels en Karlijn de Winter, 8 juni 2010
interview met Tonie Mudde
INTERVIEW;
In mei 2010 werd Muddes debuutroman Spaghetti Spoetnik uitgegeven, een ontroerend verhaal over het verlangen van sterrenkundige Thomas naar de onbereikbare Silke. Karlijn de Winter en Carmen Meuffels ontmoeten de voormalige lucht- en ruimtevaartstudent op het Spui, waar ze hem gelukkig gemakkelijk herkennen dankzij zijn foto op de omslag van zijn boek. Eenmaal plaatsgenomen in café Esprit, vragen we hem als eerste waar zijn ambitie om te schrijven vandaan komt. Die blijkt hij niet van jongs af aan gehad te hebben.
Een ‘rocket scientist’ die zijn wereld te klein vond worden
‘Op de middelbare school vond ik literatuur verschrikkelijk,’ geeft de eenendertigjarige auteur onmiddellijk toe, ‘maar tijdens mijn studie merkte ik dat het heel beperkt was om alleen maar te rekenen.’ Toen zijn wereldje achter de bar van zijn studentenvereniging wel erg klein dreigde te worden, besloot Mudde een cursus proza bij de SKVR Schrijversschool in Rotterdam te volgen. Iedere woensdagavond reisde hij van Delft naar Rotterdam, om daar schrijfoefeningen te doen met een ver uiteenlopend gezelschap: van een gepensioneerde zeeman tot een vrouwelijke business consultant wiens grootste wens het was een thriller te schrijven. Op zijn tweeëntwintigste schreef hij in één ruk een roman. Hij stuurde hem op naar zeven uitgeverijen, en kreeg zes standaard afwijzingsbrieven terug. Alleen Uitgeverij Podium liet weten talent in de jonge student te zien.
De aanhouder wint
Hierna legde Mudde zich toe op het schrijven van korte verhalen, en met succes, want in 2002 won hij Write Now! Den Haag. In datzelfde jaar won hij ook de Volkskrant Columnistenwedstrijd. Mudde maakte een kopietje van de krant en stuurde hem op naar Podium met een briefje erbij: ‘Ik besta nog, groeten.’ Aan een uitgeefcontract hielpen de schrijfwedstrijden hem dus niet, maar zijn zelfvertrouwen is er zeker door gegroeid. ‘Als er duizend inzendingen zijn en ik eindig bovenaan, dan moet ik ergens iets goed gedaan hebben, wat het ook is,’ aldus Mudde.
Na de twee schrijfwedstrijden gewonnen te hebben, schreef hij opnieuw een manuscript. Mudde sprak erover met een redacteur van Podium, maar beiden kwamen tot de conclusie dat er meer uit te halen viel. Voor de derde keer begon Mudde aan een roman, die tot stand kwam na drie jaar lang in de avonduren veel geschreven, geschrapt en herschreven te hebben. ‘Een roman in één keer van begin tot eind schrijven,’ glimlacht Mudde, ‘ik wou dat ik het kon. Als ik een journalistiek artikel schrijf ga ik meestal wel in één keer van begin naar einde, maar in fictie is het zo dat ik eerst een heel boek moet schrijven voor ik doorheb waar ik heen wil. Dat is heel erg tijdrovend.’ Gelukkig voor ons en voor zichzelf nam Mudde wederom die tijd, en niet voor niets. Drie keer bleek scheepsrecht: Spaghetti Spoetnik zag het licht.
De onbeperkte vrijheid van fictie
Voordat zijn debuutroman uitgegeven werd, had Mudde zich al aan non-fictie boeken gewijd. Samen met Rik Kuiper schreef hij twee boeken vol wetenschappelijke tips voor het dagelijks leven: Kijk niet naar mooie vrouwen (als je nog moet nadenken) (2007) en Maak nooit je bed op (2009). Het uitgeven van deze non-fictie titels ging aanzienlijk sneller dan dat van Spaghetti Spoetnik. Mudde zelf weet wel hoe dat in dit geval komt: ‘Het is makkelijker voor de uitgeverij. Op basis van vijf pagina’s kunnen ze goed inschatten hoe een cadeauboek met 107 wetenschappelijke tips voor het dagelijks leven eruit komt te zien, terwijl het bij een roman na de eerste twintig pagina’s nog helemaal fout kan gaan.’
Ondanks dat het proces van publiceren van romans langer en lastiger blijkt te zijn, gaat Muddes voorkeur hier wel naar uit. ‘Fictie schrijven is moeilijker vanwege de onbeperkte vrijheid,’ legt hij uit, ‘maar daardoor ook interessanter. Het is één van die zeldzame momenten dat je alles in eigen hand hebt: hoe het afloopt met mensen, waar ze zijn, wat ze denken, en hoe ze zich voelen.’
Het aller-, allerergste dat iemand kan overkomen
Thomas, de hoofdpersoon uit Spaghetti Spoetnik, leidt een beklagenswaardig leven: voortdurend loopt hij seksueel gefrustreerd achter zijn liefde aan, en continu blijft zij hem afwijzen. Wanneer Thomas er uiteindelijk in slaagt toch lichamelijk contact met Silke af te dwingen, beleeft hij er geen genot aan. Was het inderdaad Muddes bedoeling om van Thomas een meelijwekkend personage te maken? ‘Ja. Als je een boek schrijft over iemand, is het altijd interessant om te denken: “Wat is nou het aller-, allerergste dat hem kan overkomen?”. Vaak geeft dat het verhaal een extra laag.’ Dat is wel een hele sadistische manier van denken! Of niet? ‘Ja,’ lacht Mudde, ‘dat is juist heel goed voor een schrijver. En roman leeft bij conflict, dus bij de hoogste hindernis waar de hoofdpersoon mee geconfronteerd wordt. Je verhaal wordt zo krachtig als die hindernis.’
Boeken die zo goed zijn dat je van je stoel valt
Behalve de literatuur waarin hij zich verdiept voor zijn werk als redacteur bij Quest, leest Mudde in zijn vrije tijd ook graag fictie. ‘Vroeger las ik veel auteurs die eenzaamheid en frustratie als thema’s hebben,’ vertelt hij, ‘Michel Houellebecq, Bret Easton Ellis – dat soort figuren. De laatste tijd vind ik Ian McEwan mooi. En echt heel indrukwekkend vind ik In Cold Blood van Truman Capote. Dat is zo’n goed boek dat je bijna van je stoel valt.’
Wordt Mudde bij het schrijven beïnvloed door wat hij zelf leest? Hij denkt even na om vervolgens met een opmerkelijk antwoord te komen: ‘Het gaat zelfs zover,’ biecht Mudde op, ‘dat ik, op het moment dat ik echt fanatiek aan het schrijven ben, bepaalde schrijvers liever niet lees omdat ze qua thema te dicht bij mij komen waardoor ik bang ben te gaan schipperen.’ Tijdens het schrijven van zijn debuutroman waren dit boeken waarin het, net als in Spaghetti Spoetnik, om een man gaat die heel erg naar een meisje verlangt. ‘Wat ik toen niet kon lezen was: Lolita van Vladimir Nabokov, Art. 285b van Christiaan Weijts, Ik ook van jou van Ronald Giphart en Oesters van Nam Kee van Kees van Beijnum. Ook boeken waarin veel seksuele frustratie zit, wil ik dan vermijden.’
Een vuurpeloton van literaire critici
Spaghetti Spoetnik is goed ontvangen door de literaire kritiek. Is Mudde nu opgelucht of bang dat de lat voor een volgende roman, mocht die er komen, veel hoger ligt? ‘Ik ben sowieso blij met de positieve recensies,’ zegt Mudde. ‘Toen Spaghetti Spoetnik net in de boekwinkels lag, voelde het alsof ik met mijn ogen dicht voor het vuurpeloton stond. Gaan ze schieten of niet, komen ze überhaupt opdagen?’.
Adviezen haalt Mudde niet uit recensies. De literaire kritiek is immers een meningenparadijs: ‘De één vindt dit ervan, de ander dat. Daarom moet je je eigen lijn trekken en beseffen dat er altijd mensen zullen zijn die het toch mooier hadden gevonden als het juist een vrouwelijke sterrenkundige met seksuele frustraties was geweest. Zo is het ook met de titel: de ene vindt het een geweldige titel, en even later hoor ik Kluun op de radio zeggen dat het een kuttitel is.’
Hoe het verder gaat
Is Mudde van plan een volgende roman te publiceren? ‘Zeker,’ antwoordt hij vol overtuiging, ‘maar het briljante idee moet nog komen.’ Het vooruitzicht om weer terug te gaan naar het schrijven van korte verhalen, trekt hem niet erg aan: ‘Het nadeel van korte verhalen vind ik dat het lezerspubliek erg beperkt is, hoe leuk ze ook kunnen zijn.’ Romans dus. En journalistieke artikelen. ‘Ik wil ook altijd journalist blijven,’ verklaart Mudde. ‘Sowieso omdat je dan de deur uit moet om mensen te spreken en research te doen. Ik zou ook wel een keer literaire non-fictie willen schrijven, zoals Truman Capote heeft gedaan in In Cold Blood. Laatst las ik in een heel klein berichtje in een oud geschiedenisboek dat er tijdens de oorlog onderduikers in Artis gezeten hebben. Toen dacht ik: daar zit een verhaal in. Maar de oud-directeur van Artis was er al mee bezig.’
Of het nu om een waargebeurd verhaal over onderduikers in Artis gaat, om een roman over een sterrenkundige of om een boek vol wetenschappelijke tips: Mudde voelt zich in alle genres thuis.
—
Eerder verschenen op Recensieweb
