Postuum eerbetoon aan rasverteller
[Recensie] Voor de vele liefhebbers van zijn werk kwam het overlijden van Carlos Ruiz Zafón als een schok. Vijfenvijftig is hij slechts geworden, deze succesauteur van het vierluik Het Kerkhof der Vergeten Boeken. Als pleister op de wonde is er nu een bundel verhalen verschenen, Stad der nevelen, die alle in zekere mate daarmee samenhangen. De auteur had zijn uitgever verzocht om een bundel samen te stellen van verhalen die al eerder waren verschenen. Helaas is het niet meer gelukt om het te publiceren voordat hij overleed en is het nu een postuum eerbetoon geworden.
De elf verhalen die in Stad der nevelen zijn opgenomen zijn gevarieerd. In ieder geval qua lengte; het kortste verhaal beslaat twee pagina’s, het langste ongeveer zestig. Alle verhalen hebben enige connectie met het beroemde vierluik, maar qua onderwerpen zijn de verschillen groot. Bij de meeste verhalenbundels mag je al blij zijn als de helft daarvan je aanspreekt, maar hierop is deze bundel een uitzondering. Elk verhaal is de moeite waard, de ondergrens ligt hoog.
Het opent met Blanca en het afscheid. Hierin zitten elementen die bekend kunnen zijn bij de liefhebbers. De jonge David Martín raakt halsoverkop verliefd op een jong meisje dat onbereikbaar lijkt. Na een paar ontmoetingen komt zij niet meer opdagen en hij zoekt stad en land af. De manier waarop hij haar vindt en hoe zij het voor elkaar krijgen om elkaar geregeld te zien is typisch Zafón. Wat ook geldt voor de manier waarop het afloopt.
Naamloos is het tweede verhaal en gaat ook over ene David. Het is het trieste verhaal van een hoogzwangere jonge vrouw in ellendige omstandigheden. Zij krijgt hulp uit onverwachte hoek, maar het zou beter zijn geweest als zij die hulp had kunnen weigeren. Eind van het dieptrieste liedje is dat er een jongen ter wereld wordt gebracht die de naam David krijgt die zijn moeder nooit zal kennen.
Andere verhalen gaan over beroemdheden die met Barcelona te maken hebben. Een man raakt geïnspireerd door de werken van Gaudí. Later maakt hij zelfs kennis met de grootmeester met zijn geheel eigen kijk op architectuur en mensen; “Een wolkenkrabber is niets anders dan een kathedraal voor mensen die in geld geloven in plaats van in God.”
Het langste verhaal gaat over de schrijver van één van de Spaanse klassiekers, Cervantes en heet De vorst van de Parnassus. Zafón speelt een spel met bekende elementen uit het leven van de schrijver van wie niemand weet waar hij begraven is. Waar kan het anders zijn dan Barcelona? Hierin laat Zafón een van zijn sterke kanten zien, het schrijven van een verhaal in een verhaal.
Aangrijpend is het verhaal over Laia die als vijfjarige door haar vader wordt verhuurd omdat hij in financiële nood verkeert. Dat zal veel vaker gebeuren. Aanvankelijk blijft dat netjes, maar dat zal veranderen als zij ouder wordt. Als zij eenmaal volwassen is weet zij niet beter dan dat zij bestaat om verhuurd te worden.
De liefhebbers zullen kunnen smullen van deze verhalen waarin enkele bekende personages opduiken, zoals Sempere, Corelli, David Martín. Ook in deze verhalen komen onbereikbare meisjes voor, is de (nevelige) sfeer en de setting vaak vergelijkbaar met die uit zijn belangrijkste werken. Een feest der herkenning.
Toegift waarin hij zijn veelzijdigheid toont
In deze bundel is een toegift opgenomen: Inferno, ingeleid door vertaler Nelleke Geel. De man die zijn hart had verpand aan de Verenigde Staten was hevig geschokt door de gebeurtenissen van 11 september 2001. Zafón had getuigenverslagen verzameld en heeft die verwerkt in een artikel dat in El País verscheen, een jaar na dato. Hierin laat hij een andere kant van zijn schrijverschap zien. Stilistisch is hij minder uitbundig, het contrast met de ingehouden emoties uit deze verslagen werkt wonderlijk goed. Elke zin, elke handeling zit vol drama en toch spat dat niet van de pagina’s af. Hij benadrukt het leed niet maar verwerkt dat in wondermooie zinnen als
“Een halfuur na de inslag druipt wat er nog van de Boeing over is in tranen van gloeiend aluminium langs de gevels als was langs een rouwkaars.”
Vreemd genoeg heeft deze toegift nog meer indruk gemaakt dan de fictieve verhalen in Stad der nevelen. Het benadrukt alleen maar meer de veelzijdigheid van deze helaas te jong gestorven rasverteller.
—
Ook verschenen op JKleest.nl
