Als vakmanschap politiek wordt
Wat gebeurt er als overheidsdiensten à la Rijkswaterstaat het werken onmogelijk gemaakt wordt? Sterauteur Michael Lewis schreef een verontrustend boek over technische ambtenaren onder Trump.
[Recensie] Wat kan je het beste doen als er een tornado op je afkomt? In de badkamer in de badkuip onder een matras gaan liggen. Het is een smakelijk weetje uit het laatste boek van Michael Lewis, dat van anekdotes aan elkaar hangt. Het is een ode aan de technische vakman bij overheidsdiensten als de USDA en het Department of Energy (DOE), waar ook een tiental gerenommeerde onderzoeksinstituten zoals Oak Ridge National Laboratory onder vallen.
Lewis spreekt tientallen hooggeplaatste functionarissen die door Donald Trump uitgerangeerd zijn. Hij beschrijft Trump’s totale desinteresse voor het functioneren van de instituties en de fysieke gevaren die daardoor ontstaan. Sommigen zijn een half jaar later nog steeds niet vervangen. Eén van hen somt zijn top 5 grootste gevaren op: 1. Nucleaire wapens die kwijtraken of per ongeluk afgeschoten worden, 2. Noord-Korea, 3. Iran, 4. Instorting van het elektriciteitsnet en 5. Project management. Daar dankt het boek zijn titel aan: The Fifth Risk, Undoing Democracy, ofwel op welke manieren de hele machine spaak kan lopen als onderhoud en veiligheid verwaarloosd worden.
Een ongeluk zit in een klein hoekje horen we van de Chief Risk Officer van DOE, die verantwoordelijk is voor kernwapens, kernafval en energieonderzoek. Zo wordt kernafval in New Mexico in cavernes ingepakt in kattenbakvulling. Een onderaannemer wordt telefonisch gevraagd ‘inorganic kitty litter’ te leveren, maar schrijft ‘an organic kitty litter’ op. Resultaat: een opengebarsten vat, de opslag moet drie jaar dicht en $ 500 miljoen aan opruimkosten. Of neem de dronken vrachtwagenchauffeur die plutonium transporteerde. Kleine voorbeeldjes van wat er fout kan gaan.
Trump is niet geïnteresseerd in risico’s en benoemt bijvoorbeeld Barry Myers, de gehaaide directeur van de commerciële weerdienst AccuWeather tot hoofd van de meteorologische dienst NOAA. NOAA geeft levensreddende waarschuwingen voor tornado’s, maar moet onder Myers zijn publiekscommunicatie terugschroeven, omdat die concurreert met AccuWeather. Barry Myers krijgt voor AccuWeather al zijn gegevens gratis van NOAA.
Lewis vertelt zoals altijd mooie verhalen en biedt fijne losse inzichten. Bijvoorbeeld: spectaculair betere weersvoorspelling is een van de grote intellectuele prestaties sinds WO II; de vijfdaagse weersvoorspelling in 2016 is evengoed als die voor morgen in 2005. Of: tijdens de koude oorlog was de USSR beter op de hoogte van stralingsrisico’s dan de VS, want de Russen konden dat soort onderzoek geheim houden. Om onrust onder de bevolking te voorkomen deden de Amerikanen dus maar helemaal geen onderzoek.
Ondanks de anekdotes overtuigt dit boek als geheel niet. Het leest als een bundeling van losse reportages.
—
Eerder verschenen op tw.nl
