"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

The Plastics Revolution

Maandag, 26 februari, 2018

Geschreven door: Marijn Hollestelle
Artikel door: Rijkert Knoppers

De allesoverheersende rol van kunststof

Relativerend boek moet meer de details in

[Recensie] Na de groeiende commotie omtrent de omvangrijke plasticsoep in de oceanen heeft het woord plastic vooral een nare bijsmaak gekregen. Zeker omdat kunststof al zo lang een negatief imago heeft vanwege bijvoorbeeld het massale gebruik van wegwerpbekertjes en plastic tassen. En ons land zou dan bij de ontwikkeling van dit materiaal een vooraanstaande rol spelen? Dat meldt tenminste de ondertitel van het boek The Plastics Revolution: How the Netherlands became a global player in plastics. Moeten we daar trots op zijn?

Gelukkig ligt het beeld rond dit wondermateriaal genuanceerder. Het valt om te beginnen niet te ontkennen dat plastic in onze samenleving een belangrijke positie inneemt: zo lag de productie in 1970 wereldwijd op 36 miljoen ton, er was er geen enkel ander materiaal dat in een dergelijke omvang was voortgebracht, met uitzondering van ruw ijzer. En dat de gemiddelde inwoner van ons land in 2012 ruim 100 kg plastic gebruikte, is ook veelzeggend.

De geschiedenis van kunststof voert terug tot de 19e eeuw, toen Alexander Parkes in 1856 als eerste een semi-synthetisch plastic ontwikkelde. Een halve eeuw later vond Leo Baekeland bakeliet uit, de eerste volledig synthetische kunststof, gemaakt uit fenol-formaldehydeharsen. De belangstelling voor plastic groeide sterk: aan het eind van de 19e eeuw verving het product al diverse conventionele materialen zoals hout, glas en metaal. Nederland kwam in 1912 in beeld met de opening van de Eerste Nederlandse Kunstzijdefabriek in Arnhem. Toch nam ons land tot na WOII een bescheiden plaats binnen de kunststofindustrie in. Dat veranderde aan het begin van de jaren ‘70, onder meer vanwege de activiteiten van Akzo en DSM.

Boekenkrant

Schitterend boek

Techniekhistoricus Harry Lintsen van de TU/e heeft met zijn team een schitterend boek samengesteld, met heel veel wetenswaardigheden over zowel de mondiale als de nationale ontwikkeling van kunststof, maar op detailniveau valt wel wat commentaar te leveren. Zo is het historisch overzicht aan het begin door de beknoptheid niet altijd goed te begrijpen. En een personen- en zakenregister was een welkome aanvulling geweest.

Een pluspunt van dit boek is de relativerende ondertoon. Zo is er een kader gewijd aan de mogelijkheid om geheel zonder plastic door het leven te gaan en zo de afvalstroom te verminderen. Recycling van kunststof is in dit verband nog niet zo eenvoudig, stellen de auteurs, die erop wijzen dat het op zijn vroegst in 2025 mogelijk is om een gesloten kringloop te realiseren. Toch zijn er nu al interessante voorbeelden op dit vlak, zoals de kunststofboot die in Amsterdam rondvaart om plastic afval uit het water te vissen, en die gemaakt is van het kunststofafval, dat in een eerder stadium uit de grachten is verzameld.

Eerder verschenen in TW