"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Tijden van duisternis

Zaterdag, 6 mei, 2017

Geschreven door: Tony Schumacher
Artikel door: Istvan Kops

Engeland onder de nazi’s

[Recensie] Het is een vraag die veel mensen bezighoudt. Wat zou er zijn gebeurd als Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog haar plannen voor een invasie van Engeland zou hebben uitgevoerd? In de zomermaanden van 1940 waren er serieuze plannen om na de verovering van Frankrijk en de inname van Parijs door te stoten naar Engeland. Deze plannen werden later bekend onder de naam Operation Sea Lion. De plannen werden echter om redenen die tot op heden onduidelijk zijn nooit uitgevoerd. In Tijden van duisternis dat het eerste deel in een drieluik is, heeft Duitsland echter haar plannen met succes doorgezet. Het is inmiddels 1946 en de Duitsers hebben na een geslaagde invasie Engeland bezet. Het mooie van In tijden van duisternis is dat Tony Schumacher er niet voor heeft gekozen om heel uitgebreid op deze alternatieve werkelijkheid in te zoomen, maar de focus meer heeft gelegd op het alledaagse leven van de kleine man die onder het juk van de nieuwe dictatuur gebukt gaat.

John Rosset, een gedecoreerde Tweede Wereldoorlogsheld, is een verbitterde man die zwaar aan de drank is geslagen nadat zijn vrouw en zoontje door een bom van het Britse verzet om het leven zijn gekomen. Het enige dat voor hem nog waarde heeft om voor te leven is zijn werk als politieagent. Dat werk komt echter tegen een hoge prijs. In ruil voor het behoud van zijn vroegere baan moet hij namelijk collaboreren met de Duitsers. De Duitsers maken hem verantwoordelijk voor het oppakken van Joden, waarna deze met treinen op transport naar een onbekende bestemming worden gezet. Rossett kiest er voor om zijn ogen te sluiten voor de lotsbestemming van al deze mensen, maar dat verandert als hij een klein Joods jongetje ontdekt dat tijdens een razzia over het hoofd is gezien.

Tony Schumacher schetst een bijzonder somber beeld van de situatie in Engeland. Dat is op zich ook niet zo verwonderlijk na de capitulatie van dit land, maar de somberheid graaft ook nog eens bijzonder diep in de psychologie van de overwonnenen. Rossett is niet de enige die een geliefde en een kind heeft verloren. Er is veel onverwerkt verdriet waar vanwege de censuur nauwelijks over gesproken kan worden. Niemand is te vertrouwen, iedereen kan een spion zijn. In Tijden van duisternis wordt al snel duidelijk dat iedereen er dubbele agenda’s op nahoudt en dat loyaliteit vooral wordt bepaald door het eigenbelang. Je kunt het de meesten niet eens echt kwalijk nemen, want hoe houdt een mens zich onder dit soort omstandigheden? De overlevingsdrang overstijgt in de meeste gevallen het heldendom. Het leidt tot een onoverzichtelijke samenleving waarin sommigen collaboreren met de Duitsers en verschillende verzetshaarden die niet alleen de Duitsers bestrijden maar ook elkaar.

Tony Schumacher beschrijft dit alles op een zeer beklemmende en geloofwaardige manier. Er zijn maar weinig lichtpuntjes, maar als ze schijnen dan doen ze dat met des te meer helderheid. Soms blijken mensen op onverwachte momenten en met gevaar voor eigen leven toch menselijkheid te vertonen. Zo is er naast de bijzondere band tussen Rossett en het Joodse jongetje een oude verzetsstrijder die in het geheim samenwerkt met de Duitsers maar toch later op zijn eigen manier iets goeds probeert te doen en een havenarbeider die Rosset tijdens zijn vlucht onderdak geeft en hem onbedoeld stof tot nadenken over zijn eigen leven geeft. Het maakt dat het boek niet aan de somberheid bezwijkt en geeft de lezer af en toe de broodnodige lucht. Tijden van duisternis werkt uiteindelijk toe naar een bijzonder spannende cliffhanger, die de lezer beslist nieuwsgierig zal maken naar de volgende twee delen. Als de kwaliteit van Tijden van Duisternis kan worden doorgetrokken dan staat de lezer nog veel boeiends te wachten.

Boekenkrant

Eerder verschenen op Thrillzone