Zinderend debuut over de complexiteit van een hedendaagse Afrikaanse stad
[Recensie] Er is een stad in Congo die men ‘het Stadland’ noemt. Bij een station waarvan de metalen constructie onvoltooid is gebleven, vind je de kroeg-bordeel-eettent Tram 83. Fiston Mwanza Mujila schrijft op de cadans van de treinen wat zich daar allemaal afspeelt, steeds onderbroken door de pogingen van de hoertjes om contact te leggen: “Weet u ook hoe laat het is?” “Voor mij is het voorspel als de democratie.” “Voorspel bederft het plezier.” De intellectuele Lucien, die geschiedenis heeft gestudeerd, is bezig met een stuk over Lumumba waar in Frankrijk op gewacht wordt. Hij wordt met scheve ogen bekeken, men is niet gewend aan mannen met pen en papier. Zijn halve vriend en voormalig studiegenoot Requiem, bij wie hij noodgedwongen in huis woont, dwarsboomt hem waar hij maar kan. Waarschijnlijk uit jaloezie want Requiem heeft na zijn studie alleen maar gevochten in de jungle en houdt zich nu voornamelijk bezig met het chanteren van toeristen door compromitterende foto’s van ze te maken. Iedereen is steeds in Tram 83, dat dag en nacht open is, en iedereen probeert daar contacten op te doen, of ergens voordeel mee te halen, of een van de meisjes even mee te nemen naar de wc’s. Er is niets anders, er zijn geen illusies meer. Tram 83 is “Ieder voor zich en stront voor ons allen”. Maar ook wordt gezegd: “Als geluk een naam had dan zou het Tram 83 heten.” Het is maar hoe je erin staat. Ironisch genoeg is Tram 83 een voormalige tramlijn in Brussel, in het land van de voormalige kolonisator van Congo.
De sfeer in Tram 83 maakt Mwanza Mujila goed voelbaar: een zekere vorm van spanning, de vochtigheid, de ranzigheid gaat als het ware onder je huid zitten. Zijn ritmische manier van schrijven is energiek en illustreert de gejaagdheid die feitelijk geen ander doel heeft dan overleven.
Fiston Mwanza Mujila (Congo 1981) wordt, onder andere door David van Reybrouck, een aanstormend talent genoemd. In Frankrijk verscheen dit boek op verschillende shortlists, waaronder die voor de literaire prijs van Le Monde, en won de prijs voor een van de beste debuten van 2014 van Lire. Hij verliet Congo vier jaar geleden om zonder censuur te kunnen schrijven, hij woont momenteel in Oostenrijk. Dit debuut doet uitkijken naar de opvolger.
—
Eerder verschenen op Afrikanieuws
