"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Tussenland

Dinsdag, 10 mei, 2022

Geschreven door: Jannie Oskam
Artikel door: Hanneke van de Water

Het overgangsgebied tussen leven en dood

[Recensie] In 2013 krijgt Jannie Oskam borstkanker en verliest haar baan als manager in de zorg. Ze richt zich op het onder de aandacht brengen van het perspectief van patiënten, hetgeen haar eerste boek Zo gaan we het doen! oplevert.

In 2019 krijgt Oskam te horen dat de kanker is uitgezaaid. Een diagnose die je de dood in de ogen doet kijken. Ondanks dit zwaard van Damocles dat haar boven het hoofd hangt, verdiept Oskam zich in het fenomeen dat zij ‘tussenland’ noemt en schrijft er haar tweede boek over. Tussenland; het overgangsgebied tussen leven en dood. Een gebied waaruit ontsnappen niet mogelijk is en slechts één uitgang kent: de dood. De een verblijft slechts kort in Tussenland, de ander -door levensverlengende behandelingen- veel langer.

“Heel langzaam kom ik weer op de been. Daarvoor moet je eerst al je ellende verwerken. De schrik van het slechte nieuws dat ik weer ziek ben en deze keer niet beter wordt. De kracht die je op moet brengen voor de behandelingen. De doorgemaakte crisissen en de angst die ze veroorzaken. Maar nu vind ik dat ik er genoeg op gekauwd heb. Ik wil weer verder met leven, niet zo met de dood bezig zijn.”

Volledig transparant en verfrissend eerlijk vertelt Oskam over haar eigen verblijf in Tussenland. Naast haar eigen ervaringen, besteedt zij echter ruim aandacht aan de palliatieve zorg. Dat doet ze middels interviews met lotgenoten en gesprekken met zorgverleners en experts. Deze combinatie maakt Tussenland zó anders dan andere boeken over kanker. Oskam schetst een goed beeld van hoe de palliatieve zorg er uitziet en hoe dat volgens haar beter kan. Dat begint overigens al met het feit dat veel mensen, waaronder ook zorgprofessionals!, menen dat palliatieve zorg slechts ingezet dient te worden tijdens de laatste weken van iemands leven, terwijl de periode tussen de diagnose ‘ongeneeslijk ziek’ en de dood, veelal steeds langer wordt en zij derhalve niet de zorg krijgen die zij zouden moeten krijgen. Kortom, Tussenland is niet alleen een relaas over eigen ervaringen, maar zeker ook een pleidooi voor meer aandacht voor palliatieve zorg.

Pf

“Nauwelijks bekend is dat de palliatieve zorg er ook is voor mensen die nog maar net te horen hebben gekregen dat ze niet meer kunnen genezen.”

Tussenlanders, zo meent Oskam, hebben meer nodig dan uitsluitend medische zorg. Zij moeten (juist) begeleid worden bij al die andere zaken waar zij mee worstelen, zoals angst en allerlei levensvragen. Hier is een belangrijke taak weggelegd voor zorgverleners in de ruimste zin des woords!

De zeer toegankelijke schrijfstijl van de auteur maakt dat haar verhaal én haar boodschap heel goed overkomen en maakt dit boek bovendien haast een must voor iedereen die persoonlijk dan wel professioneel te maken heeft met palliatieve zorg.

Eerder verschenen op Hanneke Tinor-Centi