"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Tussenruimte

Vrijdag, 15 mei, 2020

Geschreven door: Vanessa Oostijen
Artikel door: Jan Koster

Over kunst en leegte

[Recensie] Vanessa Oostijen zette in 2016 een gedurfde stap. Ze zegde haar baan op om te gaan schrijven en tekenen. Ze heeft een kinderboek geïllustreerd en tekent voor Volkskrant Magazine. Een paar voorbeelden van haar tekenkunsten kom je tegen in haar debuutroman Tussenruimte.

De hoofdpersonen Christina en Tom leren elkaar op bijzondere wijze kennen. In de tram braakt de hond van Christina een tampon uit die hij in een prullenbak had gevonden toen zij hem uit het oog was verloren tijdens een acquisitiegesprek. Tom houdt het hoofd koel en lost de genante situatie op. Lange halen, snel thuis: na een tijdje besluiten zij te trouwen. Maar dan.

Beiden krijgen een unieke kans. Papierkunstenares Christina kan een prestigieuze opdracht krijgen van het modehuis Hermès ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan. Ze moet daarvoor naar Parijs. Tom krijgt een uitnodiging van een beroemde componist om in Tokio te werken aan een nieuw muziekstuk. In goed overleg besluiten zij om deze kansen te benutten. Dat zij elkaar een tijdje niet kunnen zien nemen zij voor lief. Het leven is nog lang genoeg. Op een bijzondere manier zullen zij contact houden door elkaar dagelijks een verhaal voor te lezen uit De mier en de mini-os.

In het eerste deel volg je Vanessa en haar vorderingen. Het vouwen van papier is voor een deel het scheppen van leegte. De papieren versie van een blauwborst, een vogeltje dat je geregeld tegenkomt in Tussenruimte, is vooral leegte in een papieren omhulsel. Ze ontmoet een schrijver die een boek heeft geschreven over Amelia Earhart, de eerste vrouwelijke pilote die in het niets verdween. Deze schrijver werkt aan een nieuw boek met een verrassend onderwerp en dito hoofdpersoon.

Boekenkrant

Aan de andere kant van de wereld, hoeveel Tussenruimte wil je hebben, maakt Tom een vreemde tijd door. Zijn gastheer is zelf afwezig maar zorgt er wel voor dat het zijn gast aan niets ontbreekt. Tom’s dagen zijn leeg maar het geeft hem alle gelegenheid om te oefenen.

In zekere zin, tegelijk onbedoeld, zou Tussenruimte een metafoor voor het leven in de huidige coronacrisis kunnen zijn. Het leven van de hoofdpersonen lijkt te worden gestuurd door hogere machten. Het is natuurlijk een stom toeval dat beiden vrijwel tegelijk in die fase van hun gezamenlijke leven een kans krijgen die zij moeten grijpen. Met als gevolg dat zij alle tijd hebben om in een zekere mate van afzondering hun vaardigheden te ontwikkelen.

De sfeer in Tussenruimte is op een mooie manier vreemd, moeilijk te duiden. Soms dromerig, dan heeft het weer enkele magisch-realistische trekjes. De titel is goed gekozen, het duidt een vorm van leegte aan, iets ongrijpbaars, net als het verhaal bij vlagen.

Oostijen is goed in het oproepen van beelden. Op de eerste pagina, over haar hond:

“Zijn ogen hadden de goedmoedige glans als die van een heer op leeftijd wiens avonturen nooit echt zouden uitdoven. Het meest was ik gehecht aan zijn zachte, kelkvormige oren, met aan beide kanten een geultje, waardoor ik iedere keer als hij me tegemoet snelde aan zegevierende stropdassen dacht.”

Tussenruimte is een roman die je moet ondergaan. Het is een wonderlijk mooi debuut dat doet verlangen naar meer.

NB: op spotify is de speellijst te vinden van de nummers die in het boek voorkomen, via deze link

Eerder gepubliceerd op jkleest.nl